بی گمان بدون انديشيدن به فردائی بی تبعيض، بی شلاق، بی اجبار، بی دروغ، بی پسله کاری اما سرشار از اميد و عشق و شادمانی نمی توان سکولار بود، نمی توان «نيروی سوم سکولار» را در برابر دو نيروی پايه گذار حکومت مذهبی (که تنها اکنون ـ آن هم بمنظور حفظ حکومت مذهبی! ـ در تضاد با هم قرار گرفته اند) کارا ساخت؛ و نمی توان به شاهراهی پا گذاشت که به شهر آزادی و خرمی و سازندگی می رسد. در اين راستا سامان دادن به اين «نيروی سوم سکولار» وظيفهء تاريخی تک تک کسانی است که عميقاً ضرورت ها و ايجابات زمانهء خود را حس کرده و می دانند که نسل جوان ايرانی جان بر کف به ميدان آمده تا تکليف خود را با حال و آينده اش روشن کند...  >>>

دموکراسی دينی هيچ تفاوتی با دموکراسی ندارد و تنها چون مسئوليتش بر عهده دينداران است ميتواند نامش دموکراسی دينی باشد. در يک دموکراسی دينی حداکثر سعی ميشود قانونی که منافات با قوانين قطعی دينی دارد به تصويب نرسد، اين قوانين قطعی و ضروری در اسلام هم بسيار محدود هستند. فتاوی زيادی ممکن است وجود داشته باشد اما ميتوان به مهمترين آنها اکتفا کرد و حتی در صورت لزوم اجتهاد تازه کرد. همين ضامن اسلامی شدن قوانين است و بقيه دين به پايبندی قلبی خود مومنان باز ميگردد که چقدر در عمل به شريعت اهتمام دارند. >>>

خوش‌خيالی سبز،

درس‌هايی از بيست ‌ودو بهمن

بهرام حسين‌زاده

در روز بيست و دو بهمن، ما مردم را به خيابان‌ها کشانديم تا خوراک تبليغاتی رژيم را چرب و نرم کنيم، گرچه که تمام دنيا صرفا بر اساس نظرنامساعدی که نسبت به رژيم دارند بر تبليغات آن به ديدۀ شک می‌نگرند و اين يکی از برگ‌های برنده ماست، و می‌پرسند: اگر شما اينهمه هوادار در ميان مردم داريد! پس چرا در سال‌های پيش نمی‌توانستيد چنين جمعيتی را به خيابان‌ها بياوريد؟ اما اينکه دنيا به ما حسن نظر دارد و به رژيم بدبين است، دليلی بر اين نمی‌شود که ما مردم را بازيچۀ نقشه‌های رژيم سازيم، گر چه که به سهو >>>

بیانیه جمعی از روشنفکران

و فعالین سیاسی ترکمن

ما عمیقا باور داریم که مرجع اصلی قدرت در کشور مردم ایران هستند و بر این اساس اعلام می داریم اگر بناست ایران برای همه ایرانیان باشد، باید که برابر حقوقی همه شهروندان و کلیه ملیت های ساکن ایران به رسمیت شناخته شود، برابری کامل حقوق زنان و مردان در همه شئون اجتماعی تضمین گردد و هرگونه تبعیض و قوانین تبعیض آمیز از میان برداشته شود. تحقق این امر در راستای عملی شدن اصول حقوق بشر و دمکراسی است. جنبش اعتراضی مردم ایران پرچم تغییر را برافراشته است. بدون جدایی دین از دولت هیچگونه تغییری در کشورپایدار نخواهد بود.  >>>

این درست است که رنگ سبز به عنوان نماد رقابت های انتخاباتی آقای موسوی به فضای عمومی جامعه راه یافت؛ این هم درست که در فاز گشایش جنبش، هم به دلیل محدودیت های مراحل انکشاف جنبش (از جمله ضرورت توجیه رسمی حضور اعتراضی در خیابان ها) و هم به دلیل هژمونی نسبی گفتمان اصلاح طلبی بر جنبش نوپا، دلالت های انتخاباتی رنگ سبز وجه برجسته تری داشت؛ اما به تدریج و با پیشروی جنبش به مرزهای جدید که با کسب خودباوری روزافزون برای مردم و همگانی تر شدن جنبش و سلب مشروعیت فزاینده و شکستن اقتدار حکومت همراه بود، دلالت های عمومی رنگ سبز هم پا به پای جنبش تحول یافت، به طوری که پس از چندی بسیاری از جوانان در عین به کارگیری نشان های سبز رنگ به هنگام حضور و مقاومت در خیابان ها، عملا خارج از چارچوب معنایی مورد نظر اصلاح طلبان، شعارها و کنش های اعتراضی خود را پیگیری می کنند.  >>>

ايران و تنش‌های آينده: چگونه از فاجعه جلوگيری كنيم؟

ش. ك.

مفاهيم بنيادي دموكراسي و سكولاريسم با قرائت حداكثري بلوك اول براي اعضاي برخي بلوك‌هاي ديگر معاني كاملاً متفاوتي از آن‌چه ما مي‌فهميم مي‌دهند و اين افراد حتي حاضر به تكرار اين واژه‌ها نيستند، چه رسد به آن كه حاضر به بازي طبق قواعد آن باشند. چنين درخواستي از ايشان درست مانند آن است كه از كمونيست‌ها يا سكولارها بخواهيم به شرط پايبندي به ولايت فقيه حزب تشكيل دهند و فعاليت كنند. همان‌طور كه يك سكولار حداكثري نمي‌تواند به شرط پايبندي به ولي فقيه كار حزبي كند، يك حزب‌اللهي نيز نمي‌تواند به شرط پايبندي به سكولاريسم حداكثري كار حزبي كند. اگر قصد نداريم وجود حزب‌اللهي‌ها را انكار كنيم يا با ايشان مانند شهروندان درجه‌ي دو برخورد كنيم، بايد به فكر راه‌حل ديگري باشيم. حذف يك‌شبه‌ي آنچه ريشه‌اي هزاران ساله در تاريخ ايران دارد قطعاً نخستين و بهترين پيشنهاد نخواهد بود.   >>>

مبارزه در خارج

جهانشاه رشيديان

هدف من از این مقاله ضدیت با اندیشه ها نیست بلکه هشداری مسئولانه برای پرهيز از «مطلق گرايی»، «خيالپردازی» و «انتظار های بيهوده» است. امروز هرايرانی خارج از کشور، بویژه آنانی که خود را دموکرات و سکولار میدانند، باید کلاه خود را قاضی کرده و از خود سئوال کنند: تکلیف چیست؟ اگر مردم ما فعلاً نتوانند رژیم جمهوری اسلامی را به زباله دان تاریخ بفرستند چه باید کرد؟ آیا ما ایرانیان خارج از کشور باید تنها به امید چنین روزی شاهد نابودی کامل کشورخود باشیم و یا می توانیم اعتراض خود را رساتر به گوش جامعه جهانی برسانیم و افکار آنان را به رژیم توتالیتر بنام جمهوری اسلامی و زندانی بنام ایران جلب کنیم؟ >>>

جنبش سبز، خاستگاه ها و خلاء رهبری

علی فرهادزاده

 جنبش سبز از آغاز نیز قائم به فرد و رهبر نبوده  و این چیزی است که آنرا متفاوت از جنبش های آزادی خواهانه دیگر کرده نظام را در برخورد با آن دچار سردرگمی و مشکل نموده است. این جنبش، جنبشی است که در طی یک فرایند سی ساله  شکل گرفته است. در تیر هفتاد و هشت در جریان حمله به کوی دانشگاه، جنبش خود را به دنیا معرفی نمود و ده سال بعد در خرداد هشتاد و هشت به بلوغ رسید. در این فرایند، کاندیداهای ریاست جمهوری دهم، موسوی و کروبی تنها نقش کاتالیزوری را بازی نمودند که به تسریع بلوغ جنبش کمک نمودند.  در واقع، تخلفات رخ داده در انتخابات اخیر تنها عامل و جرقه ای برای حرکت اعتراضی مردم بود. بنابر این نباید انتظار داشت که این حرکت، با سازش احتمالی کاندیداهای معترض،  باز ایستد. این حرکت ریشه در رفتار و عملکرد نظام در طول عمر سی ساله خود دارد.   >>>

بازندگان پایان جنگ سرد

الاهه بقراط

کشورهای خاورمیانه، از جمله ایران، بزرگترین بازندگان پایان جنگ سرد بودند. از یک سو غرب که دیگر خیالش از جانب به اصطلاح «خطر سرخ» آسوده شده بود، آنها را میان زمین و هوا رها کرد تا یکی گرفتار طالبان و دیگری گرفتار حزب‌الله شود و آن یکی نیز در کام جمهوری اسلامی بماند. از سوی دیگر «شوروی سابق» با درهای امکانات بی‌پایانی که به روی اقتصادش باز شده بود، دیگر چه نیازی به افغانستان و عراق داشت؟ برای جهان آزاد، دمکراسی تنها در پیوند با اقتصاد است که اهمیت می‌یابد. باید منتظر بود تا فشار اقتصادی، دمکراسی را در بقیه جهان تحمیل کند. >>>

پُلی به سیاست: آیا حکومتِ ایران حکومتی دینی است؟

بحثی در بابِ سکولاریسم با دینداران و بی دینان و از دین بریدگان

صدرا عمادی

ما برآنیم که نه فقط حکومتِ فعلی ایران حکومتی دینی نیست، بلکه اساساً حکومتِ دینی نمی تواند وجود داشته باشد. حکومتِ دینی، از نوعِ ولایتِ فقیهش یا از هر نوع، نظریه یی بیش نیست. بحثِ روشنفکرانه در این باب هم به نظرِ ما نه تنها گِرِهی از کلافِ در هم پیچِ سیاست در ایران نمی گشاید، بسی خطرناک هم هست، چون اصلِ سیاست را در کَنَفِ موهومِ دین یا بی دینی که ربطِ تام و تمامی به امرِ سیاستِ عملی ندارد در مهی غلیظ پنهان می کند و سازوکارِ نظارتِ مردم را بر سرنوشتِ خود از راهِ درنگریستنِ موشکفانه امرِ واقع و مسائل جاری مختل می سازد.   >>>

پنج پيام 22 بهمن

آيت الله احمد خاتمی، امام جمعهء تهران