دین در«حوزهءعمومی»  ازمنظر هگل

علی رها

بعقیدهء هگل، تا وقتی که بساط "دین بردگی" برچیده نشود، نمی توان سازماندهی قواعد اجتماعی و قوانین سیاسی را بر اساس عقل، برابری و عدالت استوار کرد. یک جامعهء آزاد نمی تواند با انقیاد مذهبی همزیستی کند. مع الوصف، نمی توان به صرف عقب راندن چنین دینی به "عرصهء خصوصی"، مدعی استقرار اصول شهروندی و آزادی جامعهء مدنی شد و به خاتمه یافتن نزاع در حوزه عمومی امید بست. اگر قرار باشد اجتماعی نوین را به عرصهء ظهور برسانیم که بمعنی "فعلیت اخلاقی خودفهمی عقل" باشد، اساسی است که شکل بروز آن از اتوریته دینی و ایمان تفکیک گردد. اما این تفکیک زمانی صورت پذیر است که خود نهاد دینی دچار انشقاق و انشعابی درونی شده باشد.>>>

موضوع «غير مذهبی کردن حکومت» قرن ها است که در مغرب زمين مورد بحث قرار گرفته اما، در سپهر سياست ايران، زمانهء ما شايد شاهد نخستين باری باشد که اين بحث رفته رفته بصورت «گفتمان» اصلی سياسی مطرح شده و، بعنوان «پادزهر» حکومت فعلی، مورد استقبال و قبول سازمان ها و متفکران سياسی واقع می شود. اما اين واقعيت نبايد موجب آن شود که تصور کنيم فکر بيرون نهادن نهادهای مذهبی از حکومت، و يا سلب استقلال آنها و تبديل کردن شان به جزئی از تشکيلات اداری وابسته به حکومت، در تاريخ کشورمان سابقه نداشته و يا اگر چنين سابقه ای را بتوان يافت لزوماً بايد آن را در دوران انقلاب مشروطه و پيدايش حکومت مدرن پس از آن جستجو کنيم.>>>

اگر گوهر همه ی این جنبش های آزادی بخش در خواست آزادی است چه شده يا چه می شود که جنبش یا جنبش هایی توانسته و می تواند مردمان یک جامعه را به این پديده ی حیات بخش برسانند اما دیگر جنبش ها یا نابود شده اند و یا در صورت پیروزی راه عوض کرده و خود بر سر راه آزادی بند و سدی سخت تر آفريده اند؟ و چه شده که اکنون در کشورهای غربی می بینیم که مردمان از آزادی و دموکراسی برخوردارند، یعنی جنبش ها و قیام ها و انقلاب هاشان به بار نشسته است و ما هنوز در الفبای آن درمانده ایم.>>>

روحانیت بدون اسلام

رضا حسین بر

تا پیش از انقلاب، بلوچستان سر زمینی بود که اسلام اش بدون روحانیت بود و روحانیت اش هم بدون اسلام. یک روحانی بسیار محترم بود؛ زیرا مثل همهء مردم کار می کرد و از حاصل کار خود زندگی می کرد. نه خود را نمایندهء اسلام و اهل بیت می دانست و نه از مردم انتظار داشت که به او کمک کنند. مردم نه از آنها تقلید می کردند و نه آنها پول مردم را حلال می نمودند. لباس آنها مثل لباس دیگران بود و روش زندگی آنها هم مثل دیگران. نفوذ و احترام آنها بستگی به شخصیت و رفتار و کردار آنها داشت. یک نفر امام مسجد بود که گاهی اندکی کمکی داوطلبانه می گرفت. ‫با این توصیف، شاید بشود گفت که روحانیت بلوچ روحانیت بدون اسلام بود.>>>

در یک جامعه آزاد نیز وقتی احزاب افراطی به نهادهای قدرت راه پیدا می‌کنند، اهمیت و هشدار قضیه نه در انتخاب شوندگان، بلکه در رأی دهندگان آنان است. چگونه می‌شود این رأی‌دهندگان را از افراد و احزاب افراطی دور نگاه داشت تا نتوانند با قدرتی که به دست می‌آورند از دمکراسی سوء استفاده کنند؟ با احترام به اندیشه آنها؟! قطعا، نه!  آنچه زیر نام «بردباری» در سال‌های اخیر در ایران شکل گرفته و تکرار گاه مبتذل «احترام به اندیشه یکدیگر» که عمدتا برای بستن دهان منتقدان و مخالفان به کار می‌رود، مرا واداشت یادآوری کنم من به «هر» اندیشه‌ای احترام نمی‌گذارم!>>>

سکولاریسم و مدارا:

تفاوت دیدگاه کنشگران داخل و خارج

علی میرسپاسی

وقتی از ایجاد فرم‌ها و الگوهای سیاسی غیرخشونت‌آمیز سخن می‌گوییم، نباید فراموش کنیم که خود خشونت، مفهومی برساخته‌ی زمینه‌ی اجتماعی «خاص» هر جامعه است. برای نمونه می‌دانیم که سکولاریسم اروپایی و تجربه‌اش از مدارا، تاریخ و شجره خاص خود را دارد که نمی‌توان آن را دلبخواه و اراده‌گرایانه (یعنی بدون خشونت) به سرزمین دیگری منتقل کرد. چنین انتقالی (اگر بخواهد مسالمت آمیز باشد) نیاز به تعدیل و اصلاحاتی عمیق و تدریجی دارد.>>>

جنبش سبز و تفاوت بارز دو نسل

محمود خادمی

مشخصه ای که روز به روز در میان نسل جديد با شدت بیشتری خود را نشان می دهد گرایش به سکولاریزم است؛ این نسل  به درستی تشخیص داده است که تا زمانی که بساط حکومت دینی بر پاست در بر همین پاشنه می چرخد ونه تغییری در وضعیت رقت بار مردم بوجود خواهد آمد و نه با اتکاء به یک ایدئولوژی و یا باورهای مذهبی ایجاد اتحادی فراگیر به منظور تغییر رژیم متصور خواهد بود؛ معتقد است تنها آن استراتژی و شعارهائی می تواند تضمین کننده پیروزی مردم باشد که فاقد هرگونه رنگ و صبغهء ایدئولوژیک بوده و بتواند همهء مردم را زیر پوشش خود قرار دهد؛ و با شفافیت و صراحت بر جدایی دین از حکومت تاکید ورزد.>>>

تريبون ايران

بار ديگر آذر ماهی که با خون فروهرها سرخ شد...

درست است که يک فرد ممکن است در انديشهء خود به اين نتيجه برسد که فلان نظريه را در سياست يا در کيهان شناسی بپذيرد اما اين موضوع با اينکه اين تصميم برای وی گرفته شود خيلی فرق دارد. در جوامع اروپايی در واقع کسی به مردم ليبراليسم يا غيرمذهبی بودن را تحميل نکرده است و به همين دليل هم هنوز اکثريت مردم مذهبی هستند اما اين مذهبی بودن با مذهبی بودن قرون وسطی فرق دارد چرا که خود فرد است که تصميم گرفته است از سکولاريسم هواداری کند، حتی اگر کاتوليک باشد.>>>

اجرای کامل قانون اساسی،  برگزاری انتخابات آزاد،

تقاضای تعبیر قانون اساسی، هر سه یا هیچکدام؟

حسن مکارمی

هر سه شعار مورد بحث و نظر اپوزيسيون، تا صعود به یک هدف استراتژیک راه طولانی در پیش دارند. اینان از دقت و نظم کافی برای همه‌گیر شدن، و همه  را به حول محور خود  جمع کردن، بسیار دورند. این اهداف، نخست مطرح شده‌اند و سپس به دنبال چگونگی پیاده شدن آنها در جامعه خواهیم گشت. همانگونه که می دانیم ، در یک فرایند علمی، نه تنها اهداف استراتژیک نیازمند شاخص‌های کمّی قابل اندازه‌گیری برای به اجرا درآمدن خود هستند، بلکه باید تا ترجمه آنان به اهداف اجرایی، و طرح‌های اجرایی و سازمان دادن پیشرفت و دستِ کم از نظر عملی بودن طرح‌ها را به محک زد.>>>