چندی پیش یكی از اصلاح طلبان سابقه دار، حین تشرف به سكولاریسم، مدعی شده بود كه اگر «استبداد اسلامی» داریم مانعی نیست كه «دمكراسی اسلامی» هم داشته باشیم. باید گفت كه چرا حكومت اسلامی فقط استبدادی می تواند باشد و دمكراتیك شدنش ممكن نیست. نمی توان، فقط به دلیل اینكه می شود با اسم و صفت  تركیبات مختلف ساخت، مدعی  شد كه اگر استبداد فاشیستی داریم مانعی ندارد كه دمكراسی فاشیستی هم داشته باشیم. بعضی چارچوب های فكری اصلاً جایی به دمكراسی نمی دهد و كنار هم چیدن كلمات هم موانعی را در عالم واقع موجود است، رفع نمی نماید.>>>

دفاع از «نام» یا «محتوا» ی نظام؟

سید امیر خرم

عضو شورای مرکزی نهضت آزادی

طرح تغییر نظام سیاسی و یا تغییر قانون اساسی از سوی بخشی از نیروهای سیاسی مقیم خارج از کشور، جز دادن بهانه بدست حاکمیت فعلی برای سرکوب بیشتر منتقدان قانونی خود که خواستار اجرای بی‌کم و کاست قانون اساسی هستند، ثمر دیگری ندارد. چرا که برای حاکمیتی که خود را مقید به چارچوب‌های قانونی نمی‌داند، تفاوتی در محتوای قانونی که قرار نیست اجرا گردد، وجود ندارد. لذا طرح چنین دیدگاه‌هایی جز بالا بردن هزینه برای جنبشی که ضمن تاکید بر حفظ نظام سیاسی و اجرای بی تنازل قانون اساسی، بدنبال پایبند نمودن حاکمیت به قانون و نفی روحیه قانون‌گریزی حاکمان - با سابقه‌ای چند صد ساله در کشور ما - است، ثمر دیگری ندارد.>>>

سال سوم ـ شمارهء 885 ـ چهارشنبه 13 مرداد 1389 ـ 4 اگوست 2010

جنبش زمانه ی ما و  جنبش مشروطيت

شکوه ميرزادگی

مشروطيت و ملايان

مهشيد اميرشاهی

از دولت سر مشروطه بود كه ما توانستيم مكتب خانه ها را كه جزو تيول آخوندها بود به مدارس ملی و دولتی تبديل كنيم و كودكان ايرانی توانستند به جای عمه جزو خواندن، به رياضيات و ادبيات بپردازند. به بركت به ثمر رسيدن نهضت مشروطه بود كه ما توانستيم محاضر شرعی و قوانين ناسخ و منسوخ ملايي را بدل به دادگستری كنيم و صاحب يك رشته قوانين قضايي اعم از مدنی و جزايي و آئين دادرسی شويم كه به جای آنكه آخوندی حد جاری كند - دست ببرد و شلاق بزند و قانون قصاص را اجرا كند، قاضی داشته باشيم و هیئت منصفه ای و وكيل مدافعی. بر اثر نهضت مشروطه بود كه مردم آزادی شغل، آزادی سفر در داخل مملكت و امكان سفر به خارج از كشور را يافتند. وجود مشروطيت و وجود قانون اساسی بود كه انجمن های سياسی را در ايران به وجود آورد و موجب شد روزنامه ها و نشريات و كتاب های فراوان چاپ شود و در دسترس همگان قرار گيرد. به همت مجلس شورای ملی و تصويب اين قوانين بود كه حكومت و دولت از مذهب و ملا تفكيك شد و اصول ادارهٌ مملكت طبق موازين متمدن دنيايي پايه ريزی گرديد. در اين دوران ايران قدم به عصر تجدد گذاشت، دانشگاه ها و مدارس عالی تأسيس شد، كارخانجات به كار افتاد و صنعت نوين ايران پا گرفت. در اين دوران به زن ايرانی حق رأی و طلاق داده شد.>>>

نقش زنان در جنبش مشروطيت

الهه باقری

هرچند كه جامعه ما در دوره ي قاجاريه و سالهای پایانی حکومت آنان، وارد مرحله ي تازه ايي شد و با شكل گيري حركت مشروطه خواهي ايرانيان در تحولات سياسي – اجتماعي و فرهنگي تاثير و تحولات زیادی در همه ابعاد زیست اجتماعی مردم به وجود آمد. ولي در اين راستا بيشتر زنان در حوزه ي اجتماعي جامعه، در رنج و مشقت بودند. چون نه تنها در حوزه ي اجتماعي بلكه در حوزه ي سياسي هم به آساني نمي توانستند به اقدامات گروهي و جمعي دست بزنند. هرچند كه در حركت ها و جنبش هاي مخالف با دولت، نقش و حضور زنان هم مي بينيم ولي نخستین نمودهای حضور جدی و مؤثر زنان را در جنبش مشروطه مي بينيم.>>>

ملاحظاتی در بارهءانقلاب مشروطه

احمد اشرف

هنوز چند سالي از «انقلاب اسلامی» سپري نشده بود که يکي از دوستان، که «هم مورخ بود و هم روزنامه نگار»، با شگفتي مي گفت: «هنوز هستند کساني که دربارهء علل انقلاب سخن مي گويند و اتلاف وقت مي کنند». نگارنده از اين اظهار نظر شگفت زده شدم. و هنوز يکي دو سالي از اين گفتگو نگذشته بود که يکي از مورخان برجستهء تاريخ بريتانيا کتابي را که نکات تازه اي دربارهء علل انقلاب بريتانيا در قرن هفدهم بود منتشر کرد و نشان داد که حتي پس از گذشت چند قرن هنوز «نکاتي تازه ياب» در باب آن جريان بزرگ تاريخي وجود دارد که هم از منابع و اسناد و مدارک تازه از آن دوران بدست مي آيند و هم از ديدگاه ها و نظريه هاي تازه در باب انقلاب. انقلاب مشروطه هم هنوز از همهء جوانب بررسي نشده و برخي از نظرهاي شايع و مورد باور همگان با اسناد و مدارک معتبر تاريخي همخوان نيست. از جمله نقش انگلستان به عنوان نيروي محرکه انقلاب مشروطه است که در اين "ملاحظات" بدان خواهيم پرداخت.>>>

بس که گفتم زبان من فرسود

نگاهي به انديشه سياسي فروغي (ذکاءالملک)

مهدي غني

بايد کاري کرد که ملت ايران ملت شود و لياقت پيدا کند والا زيردست شدنش حتمي است. زيردست ترک (منظور عثماني) نشود زيردست عرب مي شود و اوضاعي که امروز در ملت ايران مي بينم جاي بسي نگراني است. افراد مردم ايران مطلقاً يک منظور و مطلوب دارند و آن پول است و براي تحصيل پول از هر طبقه و جماعت و صنف باشند گذشته از دزدي و مسخرگي و هيزي فقط يک راه پيش گرفته اند که به اسامي مختلف آنتريک بازي و حقه بازي و تملق و هوچيگري و شارلاتي و غيره خوانده مي شود و اسم جامع آن بي حقيقتي است و از اين جهت است که ايراني ها هيچ وقت با هم اتحاد و اتفاق نمي کنند...>>>