ما ايرانی بی تبعيض می خواهيم

ما ايرانی بی تبعيض می خواهيم

پايگاه رسمی شبکهء جهانی سکولارهای سبز برای دموکراسی و آزادی در ايران

گفتگو با نوری علا: نظام آینده ایران باید سکولار مبتنی بر حقوق بشر باشد

گفتگوگر: نیک آهنگ کوثر

کنفرانس سکولارهای سبز در روزهای 7 و 8 ماه می امسال در شمال تورنتو برگزار شد. در این کنفرانس، کارشناسان، نویسندگان و فعالان سیاسی از کشورهای مختلف در پنل‌ها حاضر بودند و همچنین تعدادی از کسانی که نتوانستند خود را به تورنتو برسانند، از جمله رضا پهلوی، حسن داعی و حسن شریعتمداری پیام‌های ویدئویی خود را به همایش فرستاده بودند. یکی از بانیان این گردهمایی، دکتر اسماعیل نوری‌علا بود که هر هفته «جمعه گردی‌ها» او را در خودنویس می‌خوانید. نوری‌علا مبلغ نوعی از سکولاریسم است که مبنای‌اش رعایت اعلامیه جهانی حقوق بشر است و آن‌را «سکولاریسم نو» می‌نامد. اما سوال بزرگ برای جامعه ایرانی که در 32 سال گذشته، سکولاریسم را معادل دین ستیزی شناخته، این است که تعریف سکولاریسم واققعا چیست، و آیا سکولاریسم مبتنی بر حقوق بشر می‌تواند ایران را در مسیر سعادت بنشاند؟ در همین رابطه با اسماعیل نوری علا گفتگو کردم.

ن نوری‌علا در پاسخ به اینکه چه نوع حکومتی را جانشین تفکر اصلاح‌طلبی می داند یا آنرا کنار تفکرهای دیگر می‌نشاند گفت: «من سکولاریسم را کل آینده ایران می‌بینم. چرا باید تنها جانشین اصلاح‌طلبی ببینیم، شاید به این معنی که یک جریان تاریخی به پایان خود رسیده. ما فکر می‌کنیم که تجربه 32 ساله از این حکایت می‌کند که ملت ایران از تحمل هر نوع حکومت ایدئولوژیک از جمله حکومت مذهبی به حد اشباع رسیده. ما جانشین چنین حکومتی را حکومت «سکولار نو» می‌دانیم که هم غیر مذهبی است و هم غیر ایدئولوژیک.«

ا از نوری‌علا می‌پرسم که مگر حکومت سکولار نمی‌تواند تبدیل به دیکتاتوری شود؟ او در پاسخ می‌گوید: «تجربه قرن بیستم نشان داد که بدترین دیکتاتوری‌ها ازدل سکولاریسم بیرون می‌آید. از استالین و هیتلر بگیرید تا به صدام حسین، مدعی سکولار بودن بوده‌اند. ما اگر هر نوع حکومتی را متعهد وملتزم نکنید به اعلامیه جهانی حقوق بشر منجر به دیکتاتوری می‌شود. فقط آن قانون اساسی‌ای می‌تواند برای مملکت این امکان را بوجد بیاورد که رشد درست داشته باشد که متعهد باشد به اعلامیه حقوق بشر. چنین تعهدی خود به خود تنها از یک حکومت سکولار بر می‌آید. من خودم ترکیب سکولار نو را اختراع کردم تا تفکیک کند میان سکولاریسم بدون حقوق بشر و سکولاریسم با حقوق بشر.«

س سوال بعدی من در بارهء نگاه بسیاری از ایرانیان به سکولاریسم است که تحت تاثیر آموزه‌های دولت جمهوری اسلامی، سکولاریسم را معادل دشمنی با دین می‌دانند؛ برای کسانی که با مفهوم سکولاریسم آشنا نیستند، چطور می‌شود آن‌را تعریف کرد و نسبتش با دین را نشان داد؟

ن نوری علا: ما وقتی بگوییم که حکومت سکولاریسم، یعنی حکومت غیر مذهبی و غیر ایدئولوژیکی که ملتزم به اعلامیه [جهانی] حقوق بشر هست، معنایش این است که تعرضی به دین و آیین و مذهب کسی نمی‌کند. و چتری را فراهم می‌کند که به استناد اعلامیه حقوق بشر، در زیر آن همه عقاید می‌توانند زندگی کنند، و به عنوان یک داور حضور دارد و نمی‌گذارد به هم تعرض کند.

ی يکی از سوال‌های مطرح در برخی شبکه‌های اجتماعی، حضور یک اصلاح‌طلب (فاطمه حقیقت‌جو) در کنفرانس بود. برخی پرسیده‌اند چرا او حاضر شده کنار منتقدان اصلاح‌طلبی بنشیند. از طرفی گروهی هم پرسیده‌اند که چرا سکولارها یک اصلاح‌طلب را برای همفکری به جمع خود دعوت کرده‌اند. از نوری علا در این باره می‌پرسم، و آیا اینکه انتظار دارد اصلاح‌طلبان هم اگر کنفرانسی داشتند، سکولارها را به بحث دعوت کنند؟

نوری علا می‌گوید: هر آنکسی که معتقد است که دوران حکومت اسلامی به پایان رسیده و دیگر قابل تعمیر نیست، دیگر نمی‌تواند اصلاح‌طلب باشد. مگر اینکه بگوییم اصلاح‌طلب یک اسم بی معنی است که بر برخی از اشخاص می‌گذارند. خانم حقیقت‌جو [که در همایش سکولارهای سبز حاضر بود نیز] به صراحت در همه جا، و از جمله همایش ما، گفته است که معتقد نیست که حکومت اسلامی باید باقی بماند.

ا اما در عین حال ما اعتقادمان بر این است که ما نمی‌توانیم تا مدت‌های درازی با اصلاح ‌طلب‌ها اختلاف داشته باشیم، و وقتی این اختلاف پیش خواهد آمد که اصلاح‌طلب‌ها متوجه شوند کل حکومت اسلامی فرو می‌پاشد و مقابل سکولارها جبهه بگیرند. ما حرف‌مان را داریم می‌زنیم، اگر آنها می‌خواهند ما را دعوت کنند و تریبون در اختیارمان بگذارند، ما شرکت می‌کنیم.