سام قندچی: آيا پسوند سکولار نظير پسوند اسلامی است؟

بازگشت به خانه پيوند به نظر خوانندگان آرشيو مقالات آرشيو صفحات اول جستجو

جمعه 13 ارديبهشت ماه 1392 ـ 3 ماه مه 2013

گروهی بنام "سماء" مقاله ای منتشر کرده و مدعی شده است که استفاده از پسوند "سکولار" برای دموکراسی نظير استفاده از پسوند "اسلامی" برای دموکراسی است(1). آيا از نظر اين گروه استفاده از پسوند "دموکراتيک" برای جمهوری نيز معادل استفاده از پسوند "اسلامی" برای جمهوری است؟

واقعيت اين است که نيازی به پسوند نيست. می توانيم بنويسيم که ما دولتی می خواهيم جمهوری، دموکراتيک، سکولار و آينده نگر. البته اگر با اين ويژگی ها در دولت ايده آل مورد نظر خود موافق باشيم. معنای سکولار هم بر خلاف آنچه اين گروه نوشته است ملحد و کافر بودن نيست و در تاريخ ايران از مشروطيت تا زمان حال بسياری از مسلمانان اعلام کرده اند که سکولار هستند يعنی طرفدار جدايی مذهب و دولت می باشند. مثلا بسياری از اعضا و رهبران تشکيلات جبهه ملی که سازمانی سکولار با قدمتی بيش از 60 سال است مسلمان هستند و در بيوگرافی خود به روشنی اين ديدگاه مذهبی خود را اذعان داشته اند (2).

حال، سؤال اين است که آيا "سازمان موحدين آزاديخواه ايران" خود معتقد به دولتی اسلامی است يا نه؟ ظاهراً گروه سماء مخالف جمهوری اسلامی است اما نمی گويد دولت مورد نظر اين گروه نيز اسلامی است يا نه؟ اگر که دولت ايده آل آن اسلامی است در آن صورت برای غيرمسلمانان تبعيض قائل شده است که اين خود نفی دموکراسی است. دقيقاً اشکال کاربرد عبارت "دموکراسی اسلامی"، که ظاهراً گروه سماء نيز با آن مخالف دارد همين مسأله است و نه اينکه از فرم پسونددار استفاده شده است يا خير. مسأله اين است که محتوای دولت مورد نظر نظير خلافت عثمانی يا کليسای کاتوليک در قرون وسطی قدرتی است که برای يک مذهب، يعنی اسلام، رجحان قائل می شود و به همين دليل دموکراتيک نيست.

در انقلاب 57 مخالفت با «استبداد و وابستگی» معادل نفی ارزش های جهانی حقوق بشری و از جمله دموکراسی بعنوان ديدگاهی غربی شد(3). اما در همان زمان انقلاب نيز نه تنها اصطلاحاتی نظير "جمهوری" ـ که حتی در عنوان دولت تازه بکار رفته است ـ از غرب نشئت گرفته بودند بلکه امروز نيز که خوشبختانه گروه هائی نظير خود "سماء" از دموکراسی حمايت می کنند منشأ اين اصطلاح در غرب است. با اين حال باز همبه محض اينکه به "سکولاريسم" مي رسند آن را غلط معنی کرده و با "الحاد" مساوی می دانند و بخاطر "غربی" بودن آن را محکوم می کنند.

متأسفانه، يکی از دلائلی که همهء برداشت های ناصحيح نظير "دموکراسی اسلامی" در جنبش سياسی ايران بوجود آمده است درک غلط از دموکراسی است که اميدوارم در اين مورد بيشتر بحث شود. چه مسلمان باشيم و چه کافر می توانيم با "دموکراسی" يا "سکولاريسم" موافق يا مخالف باشيم.

توجه: اگر عنوان اين مقاله را در جدول زير وارد نکنيد، ما نخوهيم دانست که راجع به کدام مطلب اظهار نظر کرده ايد.

کافی است تيتر را کپی کرده و در محل مربوطه وارد کنيد.