اکبر کرمی: شهربندان خندان

چهارشنبه 23 فروردين 1391 ـ 11 آوريل 2011

ایران در گزارش های سالانه ی نهاد "شفافیت بین المللی" همواره به رتبه های پایین و گروه کشورهای بسیار فاسد چسبیده است(1). رتبه ی ایران در گزارش های سالانه ی این نهاد همواره در حال پس رفت می باشد(2).

بررسى هاى بین المللى نشان مى دهد كه چنانچه كشورى فاسدتر باشد، كسب و كار در آن دشوارتر است و فعالان اقتصادى با موانع بیشترى روبرو خواهند بود. بر پایه گزارش این نهاد، ابزارهای قانونى بازرسى، امكانات اجراى قانون، رسانه هاى مستقل و جامعه مدنى فعال از جمله ی پیش شرط هایى هستند كه براى مبارزه با فساد و رشوه خوارى لازم هستند(3)؛ سازوکارهایی که هم در مناسبات حقوقی جمهوری اسلامی و هم به گونه ای خیره کننده تر در مناسبات حقیقی آن غایب و ناکارآمد مانده اند. نیم نگاهی به گزارش جدید گزارشگر ویژه ی حقوق بشر، احمد شهید، نشان می دهد که وضعیت جامعه ی مدنی و نهادهای آن، از جمله رسانه ها، مطبوعات، مخالفان و منتقدان تا چه پایه تاسف بار و نگران کننده است(4). فقر جامعه مدنی تصویر جاری اجتماع ماست که در گرداب مدنیتی ناتمام از نفس افتاده است. "استبداد ایرانی" نام دیگر این فقر مدنی است.

این همه را بگذارید کنار فشارهای سیاسی، اقتصادی و امنیتی همه جانبه ای که جمهوری اسلامی ایران را به خاطر جاه طلبی های اتمی اش بر سر بودن یا نبودن به چالش گرفته است. در چنین شرایطی، حتا می توان به زیر پوست شهر هم سرک کشید و از انبوه تباهی و سیاهی دچار تب و لرز شد و اخلاق ریکارانه ی حاکم را به پرسش طلبید و دستان خالی این جماعت خالی بند و پرمدعا را بالا برد.

مطابق با آنچه در بالا آمد، باید انتظار داشت شهربندان جمهوری اسلامی به شدت از شرایط حاکم بر کشور نگران و ناراضی باشند و خواست تغییرات گسترده و اساسی در پهنه ی سیاست و اقتصاد از الویت های آن ها باشد؛ اما، این درست همان چیزی است که در چهره ی چیره ی ایران امروز دیده نمی شود و یا اگر دیده می شود در حد انتظار نیست. به نظر می رسد بخش غالبی از ایرانیان با این انبوه فساد و تباهی همزیستی و همسفرگی دارند و "مدیریت محرومیت(5)" به آسانی توانسته است از اعتراض ها و ناراضی ها عبور کند و شهربندان ایران را در چهره ای خندان تصویر کند! شهربندانی که عادت کرده اند همواره و در هر موقعیتی از شرایط موجود گلایه (چس ناله) کنند، اما هم زمان، هر گاه زندان بان اعظم اراده می کند، فوج فوج برای بازی در نقش سیاهی لشگر اعلام آمادگی و حضور کنند! فروکاستن این حد از فرومایگی و اخلاق بندگانی در بخش کوچکی از ایرانیان در عناوینی هم چون "ساندیس خورها" ممکن است بتواند وجدان معذب ما را آرام کند اما از حجم فاجعه نمی کاهد(6). اگر ایرانیانی که پای صندوق های مظلوم رای رفتند، حتا نصف جمعیتی باشد که زندانبان اعظم و عمله و اکره اش تدارک دیدند و ادعا می کنند، بازهم ما با یک فاجعه روبرو هستیم؛ فاجعه ای که وجهی از انحطاط و امتناع را در تاریخ ما می عریاند.

همسفرگی در این حجم انبوه از فساد و فحشا - که به همت زندان بان اعظم تدارک دیده شده است - و اعتیاد گسترده به پول های سیاه – که به لطف مدیریت محرومیت گردش مالی گسترده ای را به خود اختصاص داده است - روی دیگر نارضایتی عمومی در ایران است که متاسفانه و معمولن دیده نمی شود. بخش اندکی از این اقتصاد سیاه به شیرهای نفتی و رانت های حکومتی مربوط است که به عنوان حق سکوت توزیع می شود؛ غالب آن اما، نقدینگی آلوده ای است که از خون لایه های زیزین اجتماع و با دست های پیدا و پنهان حکومت مدیریت می شود؛ نقدینگی آلوده ای که اقتصاد را به اقتصاد جنگل پیوند می دهد و فقر، فاصله و فلاکت را دوچندان می کند. این گردش مالی آلوده و انبوه هر چند - همچون چاپ اسکناس و تراول بی پشتوانه، توزیع پول در مسافرت های مقامات و اعطای وام های بدون پشتوانه - در کوتاه مدت می تواند شهربندان را راضی نگهدارد و لبخند بر لبان آنان بنشاند، اما در نهایت دمار از روزگارشان درمی آورد. لبخند شهربندان در جمهوری اسلامی در پای صندوق های جادویی رای از این جنس است. راز سرپا بودن این ساختار بیمار و ناپایدار، فساد انبوهی است که در آن جریان دارد؛ سیاهی انبوهی که ما در نقش جاودانه ی سیاهی لشگر، هم از آن گلایه داریم و هم به آن معتادیم.

6. گوشه ی کوچکی از این حجم انبوه تباهی را احمد توکلی نماینده ی مجلس می نمایاند: طبق برآورد سازمان شفافیت بین المللی تنها در یک سال فساد 34 میلیارد دلار برای اقتصاد ایران هزینه داشته که 31 میلیارد از کاهش بهره وری و 3 میلیارد با راندمان سرمایه گذاری خارجی رخ داده است.

توجه: اگر عنوان اين مقاله را در جدول زير وارد نکنيد، ما نخوهيم دانست که راجع به کدام مطلب اظهار نظر کرده ايد.

کافی است تيتر را کپی کرده و در محل مربوطه وارد کنيد.