از حجاب دختران فوتبالیست ایرانی‌، تا پدیده سانسور در رسانه‌‌های سبز

داریوش خورشیدنشان

در حاشیه بازی‌های مقدماتی المپیک لندن، تیم فوتبال زنان ایران قرار بود در اردن به دیدار تیم زنان این کشور برود، اما مسوول بحرینی برگزار کننده مسابقه از حضور بانوان ایرانی با پوشش اسلامی جلوگیری کرد. (1) موضوع اجبار در گذاشتن حجاب و محدودیت هایی که بر بانوان ایرانی‌ و بخصوص ورزشکاران زن در 32 سال گذشته اعمال شده‌است بحث جدیدی نیست.

این پرسش است که تکلیف حجاب در نظام آینده ایران چگونه است؟ آیا نظامی سکولار شکل می‌‌گیرد که اختیار انتخاب پوشش را به خود زنان می‌‌دهد و یا رژیمی‌ با قرائت رحمانی از اسلام و مردمسالاری دینی (بر اساس دستورات خدشه ناپذیر اسلام)، حکم به اجبار حجاب زنان مسلمان زاده می‌‌دهد؟! آیا با فرض آمدن دولتی سکولار بر سر کار، متصورست که بتوانند در مقابل روحانیت (چه حتی روشنفکر دینی اش)  بایستند و قوانین جاری کشور را بر اساس هنجار‌ها و نیازهای امروزی مردمان و نه سنت و فقه و قرآن بنویسند؟

این که به غلط اجبار حجاب را مربوط به جمهوری اسلامی بدانیم و بگویم که در اسلام چنین محدودیتی نیست هم دلیلی‌ شده‌ است که برخی‌ صورت مساله را پاک کنند. در دو آیهء قرآن ( النور 31 و احزاب 59) مجموعا پنج قسم دستور درباره حجاب و چگونگی رعایت آن بشکل صریح بیان شده است. این دستورهای پنجگانه که در قالب امر و نهی مستقیم ابلاغ شده‌اند برای توجیه  لزوم رعایت حجاب برای اهل ایمان کافی هستند و حجت را بر آنان تمام می کنند؛ با مراجعه به قرآن حکم وجوب حجاب والزام آن برای زن مسلمان به وضوح قابل دریافت است به نحوی که برای فهم آن نیازی به مراجعه به سنت و فقه نیز نداریم:

دستور اول: «لا یبدین زینتهن الا ما ظهر منها» زینت خود را ـ جز آن مقدار از آنان که نمایان است ـ آشکار ننمایند.

دستور دوم: «ولیضربن بخمرهن على جیوبهن» (اطراف) روسرى‌هاى خود را بر سینه خود افکنند (تا گردن و سینه با آن پوشانده شود). (2)

دستور سوم: «ولا یبدین زینتهن إلا لبعولتهن أو...» و زینت خود را آشکار نسازند مگر براى شوهران شان، یا...

دستور چهارم: «ولا یضربن بأرجلهن لیعلم ما یخفین من زینتهن» پاهاى خود را به زمین نزنند تا زینتِ پنهانی‌شان دانسته شود (و صداى خلخال که برپا دارند به گوش رسد).

دستور پنجم: «یدنین علیهن من جلابیبهن» جلبابها (= روسرى‌هاى بلند) خود را بر خویش فرو افکنند.

البته مواردی هم برای کشف حجاب زن مسلمان در قرآن مستثنی شده است که شامل:

1- حجاب برای شوهرانشان، يا پدرانشان، يا پدر شوهرانشان، يا پسرانشان، يا پسران همسرانشان، يا برادرانشان، يا پسران برادرانشان، يا پسران خواهرانشان، يا زنان هم‏كيششان، يا بردگانشان (كنيزانشان)، يا افراد سفيه كه تمايلى به زن ندارند، يا كودكانى كه از امور جنسى مربوط به زنان آگاه نيستند. (3)

2-  حجاب برای زنان از كار افتاده‏اى كه اميد نکاح ندارند (و می‌‌توانند حجاب و روپوش خود را كنار بگذارند...) (4) که این در روایت معتبر شیعه و سنّی هم ذکر شده است. (5) پرسش اینجاست که آیا اگر زنان مسن (که سال آن مشخص نیست!) بخواهند در مملکت (امام زمانی‌) ایران بی‌ حجاب باشند، نظام اسلامی اجازه آن را به ایشان می‌‌دهد و یا (بر خلاف نص صریح قرآن) ممانعت می‌‌کنند؟! (6)

 و آیات دیگری از قرآن هم به «حجاب» و «حرمت نگاه» پرداخته‌اند (7) و بجز بیش از ده آیه مستقیم  در این مورد، روایات بسیاری از پیامبر اسلام و امامان شیعه هم  آماده است (8)

در رساله «تمام» مراجع تقلید، فصلی در باب حجاب و حدود آن (چه برای آقایان و چه برای بانوان) وجود دارد و در مساله حجاب و حدود آن حکم «تمام» مراجع تقلید تقریبا یکی است، حداقلی که همه بر آن تاکید دارند این است که؛ به غیر از وجه (صورت) و کفین (دستان از مچ تا انگشتان)، تمام بدن باید پوشیده باشد، لباس نباید برجستگی ها را نشان دهد و همچنین آرایش صورت و دست نیز حرمت دارد (علاوه بر این امور رنگ هم باید طوری انتخاب گردد که جلب توجه ننماید). حال اگر آخوند روشنفکر و خیر خواهی چون (آیت الله) طالقانی پیدا می‌‌شد و بر خلاف نظر تمام دیگر علمای اسلام می‌‌گفت که «حتی برای زن‌های مسلمان هم در حجاب اجباری نیست چه برسد به اقلیت های مذهبی...» (9) تعارف کردند که گفته شان بر خلاف نظر صریح قرآن و پیامبر اسلام است.

حال باید روشن شود که تکلیف دولتمردان آینده ایران با روحانیون و مراجع شیعه چگونه است. نظر صریح سران جنبش سبز در مورد حجاب چیست؟ آیا سانسور تصویر زنان بی‌ حجاب ایرانی‌ و عدم نمایش  بانوان غیر محجبه در سایت‌های نزدیک به سران سبز (چون رسا، کلمه و جرس) بیانگر ایدئولوی مشخص آنان است؟ آیا اعتقاد آن عالی‌جنابان به حجاب مختص به رسانه‌‌های وابسته به ایشان و زندگی‌ خانوادگی شان است و یا در پی‌ تحمیل عقیده خود (و در اصل اسلام راستین) به سایرین هم هستند؟ اینها پرسش‌هایی ست که بهترست رهبران جنبش سبز در خارج از کشور پاسخگوی آنها باشند. جالبست که خبری از حذف تیم فوتبال بانوان ایران در وبسایت‌هایشان منتشر نشد (بدون تفسیر!). 

پانويس ها

(1)  حذف تیم ملی‌ فوتبال بانوان ایران و بی‌ لیاقتی مدیران ورزش کشور

(2) (خُمُر)، جمع (خمار) وسيله اي است براي پوشش، مانند روسرى يا مقنعه. (جيوب ) نيز جمع (جيب ) و به معنى يقه پيراهن است، گريبان وگاه به تناسب مجاورت با آن به "قسمت بالاى سينه"، نيز اطلاق مى شود. این كه آيه دستور مي دهد مقنعه را به روى گريبان اندازند; مفهومش پوشاندن تمام سر و گردن و سينه است.

(3) سوره النور، آیه 31.

(4) سورهٔ النور، آیه ۶۰

(5) احمد بن ابی‏نصر بزنطی - که از اصحاب عالیقدر حضرت رضا علیه‏ السلام است - می‏ گوید از حضرت رضا سؤال کردم آیا برای مرد جایز است که‏ به موی خواهر زنش نگاه کند؟ فرمود نه، مگر اینکه از زنان سالخورده‏ باشد. گفتم پس خواهر زن و بیگانه یکی است؟ فرمود بلی. گفتم (در مورد سالخورده) چقدر برای من جایز است نگاه کنم؟ فرمود به موی او و ذراع (از انگشت تا آرنج) او می‏توانی نگاه کنی.  (وسائل الشیعه جلد 20 ص 199 و قرب الاسناد ص 160)

(6) روحانیون در پاسخ به اینکه چرا زنان مسن و غیر مسلمان ملزم به حفظ حجاب در نظام اسلام هستند می‌‌گویند که در غیر این صورت "مفسده" به سایرین تسری می‌‌یابد!

(7) ای رسول ما مردان مؤمن را بگو تا چشمها از نگاه ناروا بپوشند و فروج و اندامشان را محفوظ دارند، که این بر پاکیزگی جسم و جان ایشان اصلح است.‎ (سورهٔ النور، آیه 30)‎ ای پیغمبر با زنان و دختران خود و زنان مومنان بگو که خویشتن را به چادر (جلباب) فرو پوشند...(سوره احزاب آیه 59)

(8) برای نمونه  پیامبر اسلام می‌‌گوید: "دو گروهند که اهل آتش اند، نمی خواهم آنها را بنگرم؛ 1- گروهی که تازیانه به دست گرفته و به مردم اذیت می رسانند 2- زنانی که پوشیده اند ولی برهنه اند (کاسیات عاریات)؛  به شهوات متمایلند و مردم را به سوی خود جلب می کنند". (علل الشرایع ص 602) "در دوره آخرالزمان، مردان خود را شبیه زنان و زنان خود را شبیه مردان می کنند و زنان بر زین سوار می شوند(به خود نمایی می پردازند)، بر آنها لعنت خدا باد".(تفسیر نمونه ج 21، ص 458) علی‌ ابن ابی طالب می‌‌گوید: "پوشیدگی برای زن بهتر است و زیبایی اش را پایدارتر می سازد". (بحارالانوار، ج 14، ب 15،ص 70) امام صادق می‌‌گوید: "برای زن مسلمان جایز نیست که روسری و پیراهنی بر تن کند که بدنش را نپوشاند". (وسائل الشیعه ، ج 3، ص 281)

(9)  روزنامهء اطلاعات- شماره 20/ اسفند

بازگشت به خانه