جهانشمولی حقوق بشر*

فرهنگ قاسمی

خانم ها، آقایان، همکاران عزیز و آقای گیلبرت نرسن، رئیس محترم جلسه،  

امروز ما در این اجلاس گرد آمده ایم تا در باره جهانشمولی اصول حقوق بشر یعنی‌  تعلق آن  به جامعه  بشریت و تمامی افراد جهان بدون هیچ تبعیضی گفتگو و در مورد ترویج  و پیشبرد جهانشمولی آن راههای جدید ی را پیدا کنیم . این اجلاس برای من یک فرصت مناسبی است که به عنوان یک طرفدار و فعال بی قید و شرط حقوق بشر و منشور جهانی آن در مورد وضعیت حقوق بشر در ایران با شما سخن بگویم.

شما فعالان حقوق بشر بی تردید، کم و بیش از وضعیت آن در ایران اطلاع دارید. من در اینجا سعی میکنم کمتر به تجاوزات روزمره حقوق بشر در ایران بپردازم. همه شما، هر روز، در اخبار و روزنامه ها و سایت ها و در محافل سیاسی و غیر سیاسی جهان تجاوزات بی پروای جمهوری اسلامی نسبت به حقوق بشر را می بینید و مقاومت ملت ایران را در برابر این بیعدالتی می شناسید. همینطور قطعنامه ها و تصمیمات سازمان ملل، عفو بین الملل، فدراسیون بین المللی حقوق بشر و … در باره تذکر و هشدار به حاکمیت اسلامی ایران در باره رعایت حقوق بشر را حتما ملاحظه می‌کنید. همینطور بی توجهی جمهوری اسلامی نسبت به تمامی این  خواست ها از دید تیزبین شما پنهان نیست. متنی را در ۲۳ صفحه تهیه کرده ام که از سوی  دبیرخانه این همایش به انگلیسی و فرانسه در اختیار شما قرار گرفته است. در این متن پانزده مورد محتوایی و ساختاری نقض حقوق بشرعنوان شده است. کوشش من این است در این میز گرد به مسائل دیگری غیر از آنچه که در آن متن خواهید یافت بپردازم.

پس در اینجا اگر بخواهم یک یک این تجاوزات را بیان کنم تکرار مکررات خواهد شد و شاید هم وقت شما و هم وقت این اجلاس را بگیرد. برای اینکه بتوانم تصویر درستی از وضعیت حقوق بشر را در اینجا برای شما ترسیم کنم فقط به برخی از موارد محتوایی و ساختاری این تجاوزات می پردازم. البته با بیان این سخن نمی خواهم بگویم که شما صبر و تحمل گوش کردن به آنچه که امروز در ایران میگذرد را ندارید، نه به هیچ وجه اینطور نیست زیرا اعتقاد دارم یکی از ویژگی های عمده ما طرفداران و فعالان حقوق بشر گوش دادن و شنیدن واقعیت هایی است که در جهان علیه حقوق بشر انجام میشود در اثر شنیدن و اگاه شدن از آنها است که میتوان به تدابیر عملی‌ در خنثی نمودن این تجاوزات دست پیدا کرد.

قبل از من، آقای ژرارد فه لوس،  دبیر کل سابق کمیسیون ملی مشورتی حقوق بشر فرانسه، کارشناس رسمی‌ سازمان ملل متحد و اتحادیه اروپا  که اخیراً کتابی تحت " حقوق بشر یک جهانشمولی تهدید شده " نگاشته است وقتی‌ در باره نهاد های مستقل و حقوق  بشر در قفقاز سخن میگفت جانفشانی این مردم را در دفاع از آزادی و حقوق بشر گوشزد نمود و از آنجا به ضرورت جهانشمولی حقوق بشر پرداخت . من اعتقاد راسخ دارم که منشور جهانی حقوق بشرغیر قابل تفکیک و نسبیت ناپذیراست و نباید بشریت قبول کند که حقوق بشر که یکی از نادر دستاورد با ارزش جهانی است به وسیله حقوق بشر اسلامی مورد تهدید قرار گیرد.

اگر قرار باشد مفهوم حقوق بشر و منشور جهانی آن، اسلامی شود بی شک بشریت، نه تنها باید آنچه را که امروز ایران و سایر کشورها اسلامی مثل عربستان سعودی، یمن، سودان… می گذرد، قبول کند بلکه باید شاهد ترویج این رفتار در تمامی دنیای اسلامی باشد؛ چه بسا باید خود را نسبت به گسترش آن در سایر جوامع غیر اسلامی و در محافل و نهاد های اسلامی موجود در آنها آماده سازد. دراین صورت منشور جهانی حقوق بشر، ابزاری که برای خدمت به صلح وحق و آزادی و برادری و برابری ایجاد شده است در خدمت دین و ایدئولوژی قرار خواهد گرفت.  آقای  گیوسپپر گوارنری که سالها در مقر سازمان ملل خدمت کرده است در سخنان خود گفت که هستند افرادی که موافق این رویزیونیسم میباشند. من فکر می‌کنم که باید در برابر این حرکت رویزیونیسم  به شدت مقاومت کرد.  فراموش نکنیم  حاکمیت ایران یکی از بازیگران جدی این رویزیونیسم است . اما مردم ایران درست در جهت عکس این فکر هستند.

در ایران، درکشوری که برای نخستین بار در تاریخ منشور جهانی حقوق بشر را تدوین کرده است و این سند در سیلندر حقوق بشر در بریتانیای کبیر موجود است همواره احترام به حیثیت انسانی‌ از اهمیت شایانی بر خوردار بوده است، از چند سال پیش به این سو، درایران یک رویارویی آشکار میان سنت گرایان دینی و طرفداران مدرنیسم شروع شده است. این رویارویی سخت و پر هزینه است، هزینه یی که مردم ایران به دلائل تاریخی‌ و سنتی‌ برای دست یافتن به آزادی باید بپردازند. این رویارویی تمام دنیا را به شگفتی وا داشته است. این رویارویی اگر پیروز شود بی‌ تردید منجر به یک تغییر بنیادی در ایران و منطقه خواهد شد. این رویارویی حقوق فردی  و اجتماعی، حقوق طبیعی واخلاقی را به نحوی که در منشور جهانی حقوق بشر آمده است مطالبه میکند.

دیروز آقای عبدالوهاب مدب  تونسی الاصل، پرفسور دانشگاه های پاریس، یالتا و ژنو،در سخنان خود درباره جهانشمولی حقوق بشر و مذهب میگفت: «جهان اسلام امروز در شرایطی قرار دارد که هوبس در مورد حقوق انسانی صحبت می کرد». من میگویم نه آنچه که امروز در ایران می گذرد اگر قرار باشد از نظرتحولات اجتماعی و فلسفی‌ آن را نگاه  کنیم؛  اگر نگوییم تحت تاثیر فروید و هایدگر قرار دارد بی تردید میتوان ادعا کرد که متاثر از کانت و نیچه است. زیرا که در ایران گسترش و رشد قدرت انتقادی جامعه تحول و تکامل یافته است، جنبشی انتقادی که سنت ها را میسوزاند و درپی بپا کردن نظمی تازه بر اساس احترام به حقوق انسان زمینی است .

مردمی که به خیابانها می آیند و در میدان های شهر های ایران اعتراض خود را بیان می کنند، عبارتند از دانشجویان، اساتید دانشگاه های، روشنفکران و بخش بزرگی از قشر متوسط علیه حکومت مذهبی بپا خواسته اند و خواستار جدی جدائی دولت از دین و ایدئولوژی یعنی لایسیته هستند .

در ایران یکی از جلوه های زیبای جنبش اجتماعی برای مطالبه حقوق انسانی‌ و آزادی و دفاع از حقوق بشر را میبینیم که در تاریخ بی سابقه بوده است. زنان ایرانی برای احقاق حقوق  برابر نقش بزرگی را در این جنبش ایفا می کنند. وکلای با شرف و متعهد ایران از زن  و مرد حتی و به ناچار در چهارچوب قوانین اسلامی از فعالان حقوق بشر دفاع میکنند و قوانین اسلامی را زیر علامت سوال میبرند . نمونه آنها خانم نسرین ستوده است که در زندان و در اعتصاب غذا به سر میبرد  ، خانم شیرین عبادی برنده جایزه صلح نوبل است که مجبور به ترک میهن خود شد ه است ، نمونه دیگر اقای محمدعلی‌ دادخواه وکیل برجسته و شجاع است که زیر تهدید ها و فشار های روحی روزمره  قرار دارد . از سو دیگر، امروز در ایران   دهها وکیل متعهد و وظیفه شناس فقط به سبب انجام وظیفه شغلی‌ به اتهام ناروای اقدام علیه حاکمیت اسلامی و امنیت ملی‌ به  زندان میروند . همکاران آنها در جامعه «  همبستگی‌ برای دمکراسی و حقوق بشر » از حقوق موکلین زندانی خود دفاع میکنند حکومت جمهوری اسلامی آنها را هم به اتهام اقدام علیه حکومت اسلامی و مصالح حاکمیت به زندان می اندازد، نسل تازه ای از وکلا لباس های وکالت خود را در در دفاع از استادان وکیل به زندان افتاده خود به تن کرده و مبارزه را ادامه میدهند و قبول خطر میکنند و هر گونه محرومیت را به جان می خرند.

در جمهوری اسلامی ایران وکلای اپوزیسیون در زندانند وکلایِ وکلایِ اپوزیسون نیز در زندانند. اما هنوز هستند وکلایی که از حقوق وکلایِ وکلایِ وکلایِ اپوزیسیون دفاع میکنند . آیا این بی نظیر نیست؟ چه کسی میتواند باور کند که این فعالیت های شجاعانه بی ثمر بمانند ؟

مگر بحث ما در مورد جهانشمولی  حقوق بشر نیست؟ برای این کار ما به دو چیز عمده نیاز داریم یکی به حرکت در آوردن همه نیرو های به القوه داوطلب برای این مبارزه در همه جهان و دیگری ایجاد یک شبکه همبستگی میان همه کسانی که در اقصی نقاط جهان برای این حقوق مبارزه می کنند .

امروز ایران یکی از کشور هایی است که مردم آن برای دفاع از حقوق بشر بسیج شده اند و هزینه میدهند و جانفشانی می کنند به زندان می افتند، اعتصاب غذا می کنند. بخش فعال جامعه ایرانی بطور متعهد به پا خاسته و هر روز در میدان مبارزه با بنیاد گرایی چالش می‌کند آنها به همبستگی جهانی برای پیروزی حقوق بشر بر حقوق دوران بدوی نیاز دارند.

از اینکه به سخنان من گوش دادید تشکر می کنم.

توضیحات:

·   قسمت هایی از سخنرانی فرهنگ قاسمی در اجلاس اتحادیهء اروپا در شهر اوسلو "همایش جهانشمولی حقوق بشر". اين همایش در تاریخ 21 و 22 اکتبر همایشی درباره جهانشمولی حقوق بشر  Universalité des droits de l’homme از سوی اتحادیه اروپا در اوسلو (نروژ) برگزار شد. در این حقوق همایش که به زبانهای فرانسه و انگلیسی بود، بیش از یکصد نفر از نمایندگان  OINGاروپایی و شخصیت های بشری اروپا و سازمان ملل در مورد جهانشمولی منشور جهانی‌ حقوق بشر سخنرانی و تبادل نظر کردند.
این نشست شامل چهار کارگاه و یک میزگرد بود. موضوعات چهار کارگاه به ترتیب عبارت بودند از:
1. جهانشمولی حقوق بشر و مذهب.
2. جهانشمولی حقوق بشر و دولت و فرهنگ.
3. سلسله مراتب و تقابل حقوق.
4. آموزش حقوق بشر.
سخنرانان کارگاه ها عبارت بودند از :
1. آقای Alain Mouchoux نایب رئیس کنفرانس OING در اتحادیه اروپا.
2. خانم Ana Peron - Fjeldstad مدیر اجرائی، Uropean d' wesge land centre
3. آقای Eduard JAGODNIK رئیس کمیسیون فرهنگ، علم و آموزش کنفرانسOING اتحادیه اروپا.
4. آقای Gabriel Nissim رئیس کمیسیون حقوق بشر کنفرانس OING اتحادیه ارروپا.
5. آقای Gérard Fellous  دبیر کل سابق کمیسیون ملی مشورتی حقوق بشر فرانسه، کارشناس ملل متحد و اتحادیه اروپا  که اخیراً کتابی تحت " حقوق بشر یک جهانشمولی تهدید شده " یک بخش این کتاب به ایران اختصاص دارد.
6. آقای عبدالوهاب مدب، تونسی الاصل، پرفسور دانشگاه های پاریس، یالتا و ژنو،
7. آقای Solon Smith فیلسوف، روانشناس و همکار  Robert Sperry برنده جایزه نوبل پزشکی، متخصص در زمینه متدولوژی ارجهیت های ذهنی و مکانیزم های مغزی در فرهنگ و آموزش .
8. آقای  Jame Barnett نماینده OING در زمینه کلیسا و مدرسه.
9. آقای François Becker نماینده OING شبکه اروپایی کلیسا و آزادی .
10. خانم Heleen Jansen نماینده OING جامعه اروپایی اساتید دانشگاهی .
11. خانم Nina Bel Yaeva نماینده OING INTELEGAL FONDATION INTERNATIONAL PUBLICK
12. آقای GIUSEPP GUARNERIS نماینده OING انستیتو بین المللی مطالعات حقوق بشری
13. آقای CESAR BIRZEA رئیس سابق کمیته مدیریت برای آموزش در اتحادیه اروپا.
14. خانم Roseline Moreau نما ینده OING - OIEC.
15. خانم Anne Costelloe نماینده OING جامعه اروپایی آموزش زندانیان.
16. خانم Vesa John Nikola Jewsk نماینده OING گروه اروپایی زنان دیپلمه دانشگاهها .
17. آقای Gilbért Nerson نماینده IONG  اتحادیه بین المللی .
18.آقای FarhangGghassemi، فعال حقوق بشر عضو هیئت اجرائی فدراسیون مدارس عالی اروپایی رئیس مدرسه عالی‌ مدیریت

* میزگرد جهانشمولی حقوق بشر

روز ۲۲ اکتبر گزارش کارگاه ها در جلسه عمومی به اطلاع اجلاس رسید و به دنبال آن میزگردی با مدیریت آقای  Gilbért Nerson پیرامون جهانشمولی حقوق بشر با شرکت چهار نفر که عبارت بودند از آقایان:

Cezar BIRZEA; Gérard FELLOUS; Fargang GHASEMI; Giusepper GUARNERI

تشکیل شد که هر کدام پس از ایراد سخنرانی خود به سوالات شرکت کنندگان پاسخ دادند.
بعد از میزگرد آقای Eduard JAGODNIK گزارش کلی جلسه دو روزه را به همراه ملاحظاتی در مورد تاریخچه حقوق بشر، جهانشمولی آن و وضعیتش در جهان امروز و مخاطراتی که آنرا تهدید میکند ارائه داد. کلیه سخنرانی ها به شکل کتابی از طرف اتحادیه اروپا منتشر خواهد شد .

برگرفته از سايت جامعه رنگین کمان

بازگشت به خانه