بازگشت به خانه

اسقف ماکاريوس که در اولين تلاش خود برای سرکوب ترک های قبرس در 1963 و 64 ناکام مانده بود تصميم داشت تا با اتخاذ يک روند تدريجی آن ها را خسته و فرسوده کند. اما اين روند برای نظاميان يونانی حاکم در آتن که اکنون يک ارتشی به نام ديمتريوس ايو آنيديس در راس آن قرار داشت کند و غيرقابل تحمل بود. آن ها تصميم گرفتند به کمک تروريست های قبرسی يونانی در نيوکوزيا عليه ماکاريوس دست به کودتا بزنند و اين کار در 15 جولای 1974 انجام شد. اسقف از اين ماجرا جان سالم به در برد و به وسيله ی هواپيما به يک پايگاه ارتشی انگليسی گريخت. و از آنجا تقاضای کمک کرد.نکته در اين بود که قانون اساسی مصوب 1960 قبرس در سال 1964 از جانب خود ماکاريوس مورد بی اعتنايي قرار گرفته بود و در نيمه ی اول دهه هفتاد چندان نفوذی نداشت. در اين ميان بلند اجويت به لندن پرواز کرد تا دولت انگلستان را ترغيب کند که مشترکا با ترکيه در اوضاع قبرس دخالت کند. و در اين مورد درواقع از حق خود به عنوان ضمانت اجرای قانون اساسی استفاده نمايد. در آنزمان جيمز کالاهان وزير خارجه بريتانيا بود و از پيشنهاد اجويت استقبال نکرد. اجويت که نگران بود بريتانيا و آمريکا رزيم حاکم بر نيوکوزيا را که تروريستی به نام نيوکوس سامسون در راس آن نشسته بود به رسميت بشناسد به ارتش ترکيه دستور داد که وارد جزيره قبرس شود. او در اين کار از حمايت کامل معاون خود نجم الدين اربکان که رهبر حزب اسلامی ان. اس. پی بود و نيز همه گونه از افکار عمومی ترکیه برخوردار بود. نیروهای ترکیه در 25 جولای 1974 وارد قبرس شدند اما بلافاصله پيش از آن که بتوانند سرفرماندهی خود را مستقر کرده و با ترک های قبرسی محاضره شده در شهر قدیمی نيوکوزيا ارتباط بر قرار کنند با مقاومت های متعددی روبرو شدند.

در اين ميان حکومت نظاميان يونانی در آتن سقوط کرده و دولت کنستانتين کارامانلیس که سياستمدار محافظه کار دموکراتیکی بود جانشین آن شد. بلافاصله وزير خارجه دولت جديد عازم ژنو شد تا با همکاری دو ضامن ديگر يعنی بريتانيا و ترکيه به موافقت نامه جديدی دست بيابد. در اين مذاکرات طولانی ترکیه از خود ناشکيبايي نشان می داد. چرا که نيروهايش در جزيره قبرس در مقابل ضد حمله ی يونانی ها آسيب پذير بودند در آنزمان ده سالی می شد که مدل اداره مخلوط جزيره با شکست روبرو شده بود و در طی اين زمان يونانی ها از مناطق تحت کنترل ترک ها گريخته و ترک ها نيز در محل های استقرار خود تحت محاصره ی يونانی ها قرار داشتند. و يونانی ها ترک های خارج از اين مناطق را از دم تيغ گذرانده بودند. ترکيه خواهان ايجاد بلافاصله ی يک بخش ترک نشين در جزيره قبرس بود. و وقتی که يونانی ها با اين نظر موافقت نکردند ارتش ترکيه با به کار بردن نيروی بيشتر يک سوم از خاک جزيره را در کنترل خود گرفت. يونانی های ساکن مناطق تصرف شده پيش از رسيدن ارتش ترکیه فرار کرده بودند اندکی بعد ترک هايي که بوسيله ی يونانی ها بازداشت شده بودند اجازه يافتند که به بخش شمالی جزيره که در تصرف ترک ها بود منتقل شوند. در اين منطقه به علت آن که نيروی کافی برای کشاورزی وجود نداشت ترک ها دست به منتقل کردن دهقانان از خاک ترکیه به اين منطقه شده بودند. در مورد تعداد انتقال يافتگان همواره بحث های زيادی وجود داشته است. به طوری که اکنون نيز دهه ها پس از اين واقعه نمی توان به رقم دقيقی رسيد به خصوص که آمدگان از ترکيه در طی اين مدت با افراد محلی ازدواج کرده و فرزندانشان در قبرس به دنيا آمدند.

اجويت به عمليات مربوط به دخالت نظامی ترکیه در جزيره قبرس نام «عمليات صلح» را داد. يونانی ها با اين نام گذاری مخالف بوده و در ابراز مخالفت خود به تعداد زياد کشته شدگان، فراريان، و پناهندگان اشاره می کردند. به هر حال واقعيت آن است که اگر چه ترک ها و يونانی های قبرسی از 1974 تا کنون همواره از وضع موجود ناراضی بودند اما از آن پس هرگز جنگی در اين منطقه رخ نداده است. در عين حال به اين موقعيت هم بايد اشاره کرد که منطقه ی يونانی نشين قبرس در جنوب اين جزيره متحمل پذيرش همه ی پناهندگان يونانی شده اند. حال آن که ترک های بخش شمالی از هميشه راحت تر زندگی می کنند. اما در مجموع می توان گفت که دستآوردهای يونانی ها در زمينه ی ثروت و رفاه از ترک ها بيشتر بوده است. در سال 2003 اتحاديه اروپا تصميم گرفت که قبرس را عضو کامل اين اتحاديه کند با اين اميد که اين کار به سرانجامی در مورد مساله ی پيچيده ی قبرس بيانجامد. در پی اين پذيرش اوضاع در جزيره آرام تر شد و مرز بين شمال و جنوب گشوده شد. با اين همه هنوز مشکلات متعددی وجود دارد.

دخالت نظامی در قبرس برای ترکیه گران تمام شد دولت آمريکا تحت فشار لابی قدرتمند يونانی های اين کشور در فوريه 1975 کمک ها و فروش های نظامی به ترکیه را ممنوع اعلام داشتند. و اين ممنوعيت که اغلب جنبه اجرايي نداشت عاقبت به طور رسمی در اگوست 1978 لغو شد. ترکیه در برابر اين عمل امريکا دسترسی ارتش امريکا به پايگاه های نظامی خود در ترکیه را محدود ساخت اما در عين حال ناگزير بود مبالغ بيشتری برای تهيه اسلحه خرج کند. یکی از نتايج تحريم نظامی آمريکا ايجاد صنايع هوايي ـ فضايي ترکیه بود. و اين امر به صورتی عجيب به کمک خود آمريکا انجام شد. همچنين صنايع اسلحه سازی محلی که در گذشته به توليد سلاح های کوچک محدود بود در اين دوره توسعه يافت.

حضور نظامی ترکيه در قبرس روابط با بقیه کشورهای جهان را نيز پيچيده ساخت. اغلب دولت های عضو سازمان ملل که بسياری از آن ها دارای اقلیت های تجزيه طلب هستند با هر گونه جدايي و تجزيه در هر کجای دنيا مخالفت می کنند. اتحاديه اروپا فکر می کرد که اگر قبرس يک پارچه شود روابط بين ترکيه و يونان نيز بدوستی گراييده و صلح در منطقه شرقی اتحاديه برقرار شود. در عين حال اگرچه مستقر کردن نيروهای ترک در شمال قبرس متضمن مخارج چندانی نبود حفظ اقتصاد شمال جزيره برای ترک ها گران تمام می شد. اغلب ترکان ساکن اين منطقه بی آن که دارای تحصيلات و مهارت های خاصی باشند از حقوق ها و خدمات شهری استفاده می کردند که به وسيله ی وزارت دارايي ترکيه تامين و پرداخت می شد. همچنين نگاهداری و توسعه خدمات زيربنايي همچون جاده سازی، تهيه آب آشاميدنی، و ايجاد کارخانجات برق، به دوش ترکيه افتاده بود. همچنين مبارزات پايان ناپذير يونانی های قبرسی عليه آنچه که اشغال غيرقانونی شمال قبرس خوانده می شد موجب آن گرديده بود که ترک های قبرسی ارتباط خود را با بقيه ی دنيا از دست بدهند. يکی از منابع درآمد جزيره قبرس جهانگردی است. اما جهاگردان رغبتی به رفتن به شمال قبرس نداشتند و در عين حال کشاورزان ترک قادر به ارسال توليدات خود به اروپا نبودند.

با اين همه در داخل ترکیه دخالت نظامی اين کشور در قبرس به عنوان نماد پيروزی سياست قاطع و مستقل اين کشور محسوب می شد. در اين اوضاع اجويت به اين فکر افتاد که اگر از محبوبيت گستردهء استفاده کرده و موجب شود که انتخابات جديدی برای پارلمان ترکیه صورت گيرد او از اکثريت مطلق پارلمانی برخوردار خواهد شد. در نتيجه او در سپتامبر 1974 دولتی را که با کمک اسلاميست های حزب نجم الدين اربکان تشکيل داده بود منحل کرده و از سمت نخست وزيری استعفا داد. اما پارلمان ترکيه با برگزاری انتخابات زودهنگام موافقت نکرد. اربکان نيز که به وسيله ی اجويت کنار گذاشته شده بود تصميم گرفت با سليمان دميرل ائتلاف کند. و اين دو دست به ايجاد يک ائتلاف دست راستی زدند که «جبههء ملی» نام گرفت. سقوط کابينه ی نخست اجويت موجب شعله ور شدن موجی از شورش ها در سراسر کشور شد. دولت جديد توانايي چندانی نداشت. چرا که به خصوص حزب اقدام ملی به رهبری آلپ اصلان ترکيش جزيي از دولت ائتلافی بود و گرگ های خاکستری عضو اين حزب در خيابان ها دست به مبارزه با دست چپی ها زده بودند. سليمان دميرل در مقام نخست وزيری ترکيه قاطعانه اعلام داشت که «کسی نمی تواند مرا مجبور کند که قبول کنم مليون دست به جنايت زده اند» اما واقعيت درست همين بود. در ماه می 1977 و در تظاهرات مربوط به روز کارگر هنگامی که مخالفان تظاهر کنندگان دسته چپی در ميدان تقسيم به روی آتش گشودند 34 نفر کشته شدند. در مقابل مارکسيست های انقلابی نيز دست به کشتار دشمنان طبقاتی و خائنين به طبقه ی خود زدند.

در سال 1977 انتخابات ترکيه انجام شد. و نتايج آن چندان قاطع نبود. جمهوری خواهان با رهبری اجويت بهترين نتايج تاريخ حزب خود را به دست آوردند. اما تعداد نمايندگان احزاب دست راستی بيشتر از نمايندگان حزب اجويت بود. در نتيجه سليمان دميرل دومين دولت جبهه ملی خود را تشکيل داد. اما چند ماه بعد هنگامی که تعدادی از نمايندگان حزب عدالت از اين حزب استعفا داده و به عنوان افراد مستقل به اجويت پيوستند اين دولت سقوط کرد. بدينسان اجویت که اکثريت اندکی را به دست آورده بود بريدگان از حزب عدالت را در کابينه ی جديد خود به وزارت منصوب کرد. سه تن از اين وزيران بعدها به جرم فساد مالی به زندان افتادند. آنگاه تصميم اجويت در ژانويه 1978 ضربه مهلکی بر شهرت و محبوبيت او وارد ساخت. چرا که او، که خود مردی فساد ناپذير محسوب می شد، به خاطر بازگشت به قدرت تن به دوستی با سياستمداران فاسد داده بود. قدرتی که او نمی توانست به صورتی موثر از آن استفاده کند.

محل اظهار نظر شما:

شما با اين آدرس ها می توانيد با ما تماس گرفته

و اظهار نظرها و مطالب خود را ارسال داريد:

admin@newsecularism.com

newsecularism@gmail.com

newsecularism@yahoo.com