بازگشت به خانه  |   فهرست موضوعی مقالات و نام نويسندگان

مرداد 1387 ـ   اوت  2008

سکولاريسم ناقص و مسئلهء زنان

يادداشت کوتاهی از سام قندچی

جنبش زنان ايران، چه در دوران جمهوري اسلامي و چه در دوران «سکولاريسم ناقص» قبل از آن، تمرکزش بر روي تساوي حقوق زن و مرد بوده است در صورتيکه بنظر من مي بايست بر روي سکولاريسم کامل مي بود. من نمي خواهم اين حرف کليشه شده را که «مردان نيز از حقوق دموکراتيک برخوردار نيستند» درباره سکولاريسم تکرار کنم. ولي بحث، مهم تر از اين حرف ها است و ريشه اش هم در اين موضوع نهفته است که خواست برابري حقوق زن و مرد در جوامع اروپائي زماني مطرح شد که اين جوامع مدرن شده بودند، يعني اساساً جامعهء کهن را برخي قرن ها پشت سر گذاشته بودند و برابري زنان، بمثابه يک بخش جامعه که از نظر حقوقي در حد جامعه ماقبل مدرن مانده بود، خيلي معني مي داد. الگو برداري از آن براي جوامعي نظير ايران، حتي در دوراني که سکولاريسم ناقص می نامم اش، ريشه يکي از بزرگترين اشتباهات جنبش زنان در ايران بوده و هست.  اجازه دهيد دربارهء اين چند نکته توضيح بدهم.

اول اينکه چرا از اصطلاح «سکولاريسم ناقص» استفاده کرده ام. به ياد مي آورم که محقق و مورخ بسيار دانشمندي در کتابي که در اولين سال هاي بعد از انقلاب در ايران منتشر شد دوران سال هاي 1320 تا 1332 در ايران را «دموکراسي ناقص» نام  داده و کتابش را هم با همين نام منتشر کرده بود. من با الهام از آن کتاب در اين نوشتار براي توصيف دوراني که بين مشروطيت تا انقلاب اسلامي در ايران نوعي سکولاريسم برقرار بود از اصطلاح «سکولاريسم ناقص» استفاده ميکنم.

آيا در همهء آن سال ها، اگر به يک دبيرستان طراز اول تهران مي رفتيد، از آموزش جنسي خبري بود؟ حتي تا آخرين سال هاي دولت شاه نيز چنين نبود. البته منظورم فقط اين موضوع نيست بلکه می خواهم به کمک آن توجه تان را به موضوعي مهمتر جلب کنم: در همهء آن دوران سکولاريسم ناقص اتفاقاً در خانوده هاي مذهبي بيشتر به کودکان دربارهء امور جنسي گفته مي شد تا در خانوده هاي سکولاري که تازه به وجود امده بودند. در خانوده هاي مذهبي همهء بحث ها، از جماع تا استمناء تا قاعدگي زنان به پسر و دختر گفت مي شد ـ البته از زاويهء ديد مذهبي؛ ولي در خانوده هاي سکولار هيچ کدام اين ها جائي نداشتند و شکل سکولار اين آموزش ها که در غرب مي بينم نه در خانه و نه در مدرسه شکل گرفته بود.

اين مثال به خوبي منظورم را از سکولاريسم ناقص نشان مي دهد. در واقع، در آن جامعهء سکولارهاي ناقص مردان هم عقب ماندگي شان به اندازهء زنان بود و برابر کردن زنان با مردان دردي را نمي توانست دوا کند. اين مشکل هنوز هم مسئلهء مرکزي جنبش زنان در ايران و کشورهاي مشابه است.

جنبش زنان بايد پيش قراول مبارزه براي رسيدن به «سکولاريسم کامل» شود وگرنه هرگونه برابرخواهي نه تنها در جمهوري اسلامي بلکه در هر دولت سکولار ناقصي در آينده نيز درد زنان ما را دوا نخواهد کرد.

بازگشت به خانه