«اوجالان» فرمان صلح صادر کرد

روایت نماینده کرد پارلمان ترکیه از زندان «ایمرالی»

نیما راد - بهار

سه نماینده «کرد» سوار بر قایق گارد ساحلی ترکیه به جزیره «ایمرالی» رفتند و ۹ ساعت بعد بازگشتند. از مذاکرهای طولانی و سرنوشت ساز با زندانی مهم جزیره: عبدالله اوجالان؛ مردی که 14 سال از دوران «حبس ابدش» را گذرانده و حالا گذشت زمان و تغییر سیاستمداران حاکم بر ترکیه او را در مسیر دیگری قرار داده: راه صلح؛ نمایندگان حزب صلح و دموکراسی برای همین به ایمرالی رفتند تا درباره خلع سلاح پ. ک. ک. و تغییر یا اصلاح قانون اساسی ترکیه با اوجالان مذاکره کنند.

قایق نمایندگان بازگشت و پروین بولدان یکی از اعضای این گروه, مهمترین وظیفه را بر عهده گرفت: سخن گفتن از طرف اوجالان. او گفت: «ما در حال حاضر تنها اجازه داریم که سه پیام اوجالان را با شما در میان بگذاریم: نخست, اوجالان سلام خود را به همه فعالان رسانه ای و خبرنگاران ترکیه رساند و از همه زحمات, تلاش ها و حمایت های آنان از مذاکره های صلح تشکر کرد. دوم, اوجالان مقطع کنونی و به ویژه گفت وگوی امروز را تاریخی, حساس و تعیین کننده دانست و از دولت, کردها و افکار عمومی ترکیه خواست هوشیارانه, ظرافت و حساسیت این مقطع را درک کنند و همه اقدامات در اوج هوشمندی انجام شود. سوم, هم پ. ک. ک و هم ترکیه تعدادی زندانی در اختیار دارند. از پ. ک. ک خواست با همه اسیران به درستی و به شیوه انسانی برخورد کند و ابراز امیدواری کرد همه آنان آزاد شوند و به زودی نزد خانواده های خود بازگردند.»

پروین بولدان از پاسخ به سوال های دیگر خودداری کرد و گفت باید زودتر پیام اوجالان را به سران حزب صلح و دموکراسی برساند. نمایندگان محل را ترک کردند اما همه می دانستند دیدار با اوجالان, تاریخی بوده است و مهمتر از همه «گام دوم در مسیر صلح», صلح میان دولت ترکیه و پ ک ک; اتفاقی که تا چند سال پیش محال به نظر میرسید, اما همه چیز با قدرت گرفتن حزب «عدالت و توسعه» تغییر کرد. «آتاتورک» جمهوری ترکیه را بر پایه «ناسیونالیسم» بنا کرد و در این راه جایی برای تحمل «غیر ترک» ها وجود نداشت. پس کردها هم مانند دیگر قومیت ها, یا رانده شدند یا تحت فشار قرار گرفتند. وارثان آتاتورک هم از مسیر «پدر معنوی» عقب ننشستند و زبان مادری و هویت کردی را ممنوع کردند, اما زمان نشان داد که انکار راه حل نهایی برای ادامه قدرت نیست.

ترکیه سرانجام مجبور شد «ژنرال ها» و «حافظان میرات آتاتورک» را نادیده بگیرد. نسل جدید سیاستمدارن ترک, با ریشه های اسلامگرایی از راه رسیدند و ساختارها را تغییر دادند. حالا «کشور کودتاها» و نماد «سرکوب اقلیت ها» خود مدعی «آزادی» است و از روش نوین مسلمانان در حکومتداری می گوید. پرچمدار این تغییر، نخست وزیر فعلی ترکیه است: رجب طیب اردوغان؛ مردی که حالا می توان گفت تابوی مذاکره با کردها را شکست. اردوغان دو ماه پیش رییس سازمان امنیت ترکیه را به ایمرالی فرستاد و به اوجالان پیام صلح داد. حرکت اردوغان اتفاقی نادر در تاریخ ترکیه است، اما بسیاری از تحلیلگران معتقدند این اتفاق بخشی از بلندپروازی های حزب عدالت و توسعه برای تبدیل شدن به «ابرقدرت» یا به قول مخالفانشان «احیای امپراتوری عثمانی» است. با این حال کسی نمیتواند مدعی شود این رویکرد تنها وجه ماجرا باشد.

همزمان با تغییر سیاستمداران ترکیه، راهبرد کردها برای مواجهه با دولت ترکیه هم تغییر کرد. حالا بسیاری از سیاستمداران و رهبران کرد به وضوح از روش های رادیکال دو طرف انتقاد می کنند. هر چند ورود کردها به فاز دموکراتیک تا مدتی با ممانعت ترک های رادیکال مواجه شد، اما ورود بعضی کردها به مجلس ترکیه باز هم نشان داد مقاومت در برابر روش های دموکراتیک دشوارتر از راه های دیگر است.

ترکیه با توافق با کردها نشان می دهد تصمیم گرفته کشوری دموکرات باشد. بعضی می گویند به دلیل عضویت در اتحادیه اروپا، آن هم در حالی که «نقض حقوق بشر» تا امروز بزرگترین مانع رسیدن ترک ها به اتحادیه اروپا بوده است. پس کارگشاست اگر دولت بلند پرواز امروز ترکیه بخواهد این مانع مهم را از سر راه بردارد. مذاکره با کردها می تواند مهمترین تلاش عملی ترکیه برای عبور از گذشتهء تاریک اش باشد.

اما چه می شود که سیاستمداران جدید ترکیه از میراث آتاتورک فاصله گرفته اند؟ شاید سخنان اردوغان جواب مناسبی به این سوال باشد. او در یک سخنرانی با کردهایی که از دولت های پیشین آزار دیده بودند همدردی کرد و گفت ما هم زمانی به جرم اسلام گرابودن آزار دیدیم؛. شاید همین حس همدردی یکی دیگر از دلایل اردوغان برای پایان دوران خشونت باشد.

هر چند او بهتر از دیگران میداند اگر کردها هم به صف حامیان اش بپیوندند عبور از مسیر دشوار آینده آسانتر میشود و مخالفان اش بیش از پیش به حاشیه می روند. «نیت» اردوغان، هرچه باشد، عزم دو طرف برای پایان خشونت «جزم» است. همه می خواهند دیگر نه ترور و مرگ نظامیان را ببیند و نه شاهد حملهء جنگنده ها به کردها باشند. به همین دلیل است که تقریباً تمام احزاب ترک و کرد موافقت خود را با ادامهء این مسیر اعلام کرده اند؛ مسیری که با وجود عبور از «زندان ایمرالی»، می تواند پایان دوره ای پر از رنج باشد.      

نظر خوانندگان

محل ارسال نظر در مورد اين مطلب:

توجه: اگر عنوان اين مقاله را در جدول زير وارد نکنيد، ما نخوهيم دانست که راجع به کدام مطلب اظهار نظر کرده ايد.

کافی است تيتر را کپی کرده و در محل مربوطه وارد کنيد.

بازگشت به خانه