همبستگی انسان های ناهمگون

در سايهء میثاق جهانی حقوق بشر

حسين ميرمبیينی

ماه پیش، جمعی از دوستان و علاقمندان پیک خبری ایرانیان در شهرمان، برای بیش از دو دهه فعالیت اجتماعی ما (من و همسرم) و همچنین بخاطر 18 سال  انتشار پیک خبری ایرانیان در شمال کالیفرنیا، مراسم ویژه ای ترتیب دادند که گزارش کوتاهش را می توانید از  قلم و بیان خانم مینا نهرینی، هموطن فرهیخته و گرانقدرمان، در همین شماره پیک خبری بخوانید.

این کمینه نیز در این مراسم صحبت هایی کرد که متن آن در همین شماره منتشر شده است. اما، نکته ای را که قصد داشتم در اینجا بگویم، مربوط می شود به جنبه دیگری از این مراسم که فکر می کنم از دید هیچ یک از شرکت کنندگان محترم این مراسم مخفی نماند. بطوریکه در روزهای بعداز مراسم، هر کس از حضار و شرکت کنندگان آن مجلس که مرا دید یا با من مکالمه تلفنی داشت، آن را بنوعی یادآور شد.

و آن اینکه اغلب ایشان اذعان داشتند که این مراسم یکی از بهترین نمونه های حضور ایرانیان از همه سلیقه های سیاسی و عقیدتی بود که تا به حال در خارج از کشور شاهدش بوده اند. آری ، من نیز این مسئله را از ابتدای مراسم تا پایانش شاهد بودم و دیدم که هموطنان ما (چه برگذارکنندگان برنامه و چه شرکت کنندگان آن) اگرچه هریک عقیده و سلیقه سیاسی خاص خودشان را داشتند و آن ها از نظر فکری و عقیدتی متفاوت از من و دیگران بودند اما بسیار متمدنانه و قابل تحسین جلوه هایی از همبستگی و دوستی و همچنین جنبه های جامعه آزاد و سکولار را به نمایش گذاشتند.

آن شب هموطنان ما، علیرغم نظر همهء بدبینان که معتقد نیستند ایرانیان هرگز متحد نمی شوند، ثابت کردند که می توان به موضوع اتحاد ایرانیان بر پایه دموکراسی و حقوق بشر و دوستی و مهرورزی، جامه حقیقت پوشاند و آن را عملی ساخت. اگر هرکس با حفظ عقیده خودش برای عقاید و افکار دیگران نیز حرمت قائل شود و دست از ولایت طلبی و برتری جویی بکشد، آنگاه مطمئن باشید که ما ایرانیان نیز می توانیم روزی نه چندان دور به این  اوضاع شوم که در ذیل حکومت یک جانبه مذهبیون ولایت طلب بوجود آمده فائق آییم و اساس جامعه و حکومتی را استوار سازیم  که در آن همه افراد جامعه بر حسب قوانین دموکراتیک و به دور از تبعیض و سکولار، همراه و هماهنگ با مفاد اعلامیه جهانی حقوق بشر از حقوق اجتماعی یکسانی برخوردار باشند.

شما شاید ایراد بگیرید که موضوع تجمع 250 نفر ایرانی مختلف العقیده را نمی توان با تجمع میلیونی ایرانیان مختلف الفکر و متفاوت از نظر مذهبی و قومی مقایسه کنیم و از آن نتیجه بگیریم که این کار در یک مقیاس وسیع تر نیز می تواند ممکن بشود. من اما از آنجایی که می بینم هستی و زندگانی ما انسانها تحت تاثیر قوانین طبیعت قرار دارد و در عین حال می دانم که قانون جمع شدن دو عنصر متفاوت مثل هیدروژن واکسیژن باهم در یکجا و شکل گیری یک مولکول آب، همان قانونی است که جمع آب دریاها و اقیانوس ها را ممکن ساخته، آنگاه می رسم به این سخن که ما انسانها نیز با وجود آنکه می توانیم هویت های گوناگونی داشته باشیم اما با رعایت حقوق بشر و حرمت گذاشتن به آزادی دیگران در سایه سکولاریسم می توانیم به اتحاد و شکل گیری یک جامعه انسانی مختلف الفکر وعقیده جامه عمل بپوشانیم.

ما اگر بپذیریم که اجتماعات انسانی یک دست نیستند و بالطبع هر گروه هویتی، متفاوت از دیگری است ، آنگاه نباید اساس شکل گیری جامعه مان را بر پایه موضوعاتی قرار دهیم که اساس هویت یکی از این گروه های اجتماعی است. یعنی آن مباحثی  که اختلافات را دامن می زنند (مثل مذهب ، قومیت و جنسیت) . بلکه باید هرچه بیشتر بکوشیم اساس را بر محور دوستی و مهربانی که امروزه از آن ها به موضوعات دموکراسی و حقوق بشر تعبیر می شود، قرار دهیم. آری، آن موضوعی که می تواند بین ایرانیان (و همه مردم دنیا) اتحاد و اتفاق بوجود آورد، همانا دوستی و مهرورزی است.  اختلافات جنسیتی، قومی و مذهبی را باید کنار گذاشت چراکه آنها اختلافاتی اند که بر حسب "جبر" بر ما تحمیل می شوند. هرانسانی که به دنیا می آید بالطبع و بالجبار برخوردار از این نوع هویت های جبری است. ما انسانها یا مردیم یا زن. یا مسلمانیم یا مسیحی و یا یهودی و ... و یا فارس ، یا عرب و یا ترک و.... اینها را ما به اراده خودمان اختیار نمی کنیم. در حالیکه موضوع دوستی و مهرورزی و باور داشتن به حرمت آزادی دیگران و حقوق بشر امری اختیاری است که باید بر اثر کوشش شخصی به آن برسیم و آنها را باورداشته باشیم و حتا مصداق هایش را در وجودمان نهادینه کنیم.

این مسئله را ما و دوستان ما آن شب بوجود آوردیم و تجربه کردیم و امیدوارم که باز بتوانیم در مناسبات دیگری آن را تجدید کنیم و درستی فرمولش را به همگان ثابت نماییم. وه که چه زیبا می گوید حافظ:

از دم صبح ازل تا آخر شام ابد

دوستی و مهر بر یک عهد و یک میثاق بود

پیروز و پایدار باشید.

بازگشت به خانه