نامه ای به پرزیدنت براک اوباما

کورش زعیم

پرزیدنت براک حسین اوباما

کاخ سپید، واشنگتن، ایالات متحده امریکا

رونوشت: وزیر خارجه ایالات متحده امریکا

پرزیدنت اوبامای گرامی،

دو دلیل برای نوشتن این نامه به نام یک کنشگر سیاسی ایرانی به شما دارم. یک دلیل، بزرگداشت سالروز نجات پاره ای از میهن من توسط ایالات متحده از تصرف اتحاد جماهیر شوروی در سال 1946 است، و دلیل دیگر اقدام رسمی اخیر نیروی دریایی امریکاست که برای ارضای عقده های شیخ هایی که میزبان ناوگان ایالات متحده در خلیج پارس هستند انجام گرفته است. رفتار نیروی دریایی که برخلاف همه آن ارزش هایی است که امریکا ادعا می کند، چون راستی و عدالت، به منافع دراز مدت امریکا در منطقه خدمت نخواهد کرد. این اقدام شگفت انگیز ضربهء سختی به جایگاه و غرور ملی ایرانیان در سراسر جهان وارد آورده است و ایمان مردم ایران را به ارزش های امریکایی که شما تلاش می کنید بباورانید و ترویج کنید سست کرده است. سیاست رسمی نیروی دریایی در کاربرد یک نام ساختگی، بجای نام تاریخی خلیج پارس – که سازمان ملل متحد از آغاز اعلام کرده بوده است – شاید نشانگر تغییر چشمگیری در سیاست ایالات متحده و رویگردانی از منافع مشترک استراتژیک با ایران فقط بخاطر ارضای نیازهای سیاسی یا اقتصادی کوتاه مدت است.

ما درک می کنیم که تزریق ثروت شیخ های عرب به اقتصاد بیمار امریکا که شما تلاش در بهبود آن دارید مهم است، ولی این شیخ ها در هر حال همیشه ثروت خدادادی خود را به امریکا و دیگر کشورهای غربی انتقال می دهند. آنها هستند که باید شما را نوازش کنند که به آنها پناهگاه بدهید تا از حساب پس دادن به مردم شان حفاظت شوند، نه شما آنها را. ما همچنین درک می کنیم که دولت شما می کوشد مورد محبت دولت های کوچک عرب در خلیج پارس شود تا آنها تبدیل به سنگری علیه جمهوری اسلامی شوند، ولی ضرورت ندارد که این کار را به بهای از دست دادن ایران به عنوان یک متحد آینده انجام داد، یا به بهای هزینهء اخلاقی مشارکت در تلاشی ایران. چشم انداز دراز مدت شبه جزیره به ما می گوید که  که همهء این دولت های کوچک و همچنین عربستان، در طی دو دههء آینده بی ثباتی اجتماعی و آشفتگی سیاسی شدیدی را تجربه خواهد کرد. مردم تحت ستم این کشورها  برای حقوق سیاسی و انسانی خود برخواهند خاست و امریکا را سرزنش خواهند کرد. پل های پست سر خود را با ایران آینده نسوزانید، زیرا اگر ما از این چالش زمان گذر کنیم، در ترویج دموکراسی و حقوق بشر در منطقه با شما همکاری خواهیم کرد.

در حالی که ادبیات دولت شما – پس از یک سال سازشکاری بی نتیجه با جمهوری اسلامی – اکنون، هرچند لرزان، علیه آنها هدف گرفته شده است، تایید این تغییر نام نمادین توسط نیروی دریایی امریکا می تواند یک اعلام جنگ اعلان نشده علیه مردم ایران، علیه تمامیت ارضی ما و علیه امید ما برای بازگشت احترام آمیز به جامعه جهانی تلقی شود. مردم ایران که از سازشکاری شما با جمهوری اسلامی در طول سال اول شما در کاخ سپید کلافه شده بودند، در طی تظاهرات اعتراض آمیز خود در سال گذشته خطاب به شما بانگ برآوردند که: "اوباما، یا با آنها یا با ما." ما پاسخ احتیاط آمیز شما را به مردم درک کردیم، ولی امروز شما با چالش بزرگتری در باورهای ده ها میلیون ایرانی روبرو هستید، و آن واقعیت تلخی است که اکنون در سیاست کاخ سفید خود را آشکار می کند.

اکنون زمان حساسی برای مردم ایران است که از شرایط سخت دیکتاتوری خفقان آور، خشونت رسمی و فساد فراگیر رنج می برند. هنگامی که شما با لحنی احترام آمیز و پشتیبانانه با مردم ایران سخن گفتید، فرهنگ غنی آنان را ستودید و از تاریخ افتخارآمیزشان یاد کردید، مردم شما را باور کردند. مردم ایران مایل هستند بتوانند شما را، آنچه را می گویید، به آنچه باور دارید و به آنچه می توانیم در آینده ای نزدیک با هم انجام دهیم باور کنند. ولی نشانه هایی که از واشنگتن به ما می رسد چندان امیدوار کننده نیست. برخی مردم اکنون می پندارند که فریب داده شده اند. دیدگاه خود من اینست که در سیاست امریکا نسبت به ایران بی ثباتی، بی تصمیمی و فقدان هماهنگی و همدلی میان دولت و کانون های سیاستگذاری دیگر وجود دارد و بهمین دلیل سیاست امریکا در نوسان میان این دیدگاه و آن دیدگاه است.

ایران و امریکا از سدهء هیجدهم با هم دوست و همبسته بوده اند، و این دوستی همانگونه که شما حتمن مطالعه کرده اید، با زنجیره ای از اشتباهات سیاستگذاری از آغاز دوران جنگ سرد، به پایان رسید.

در 1942، پس از اشغال ایران توسط نیروهای متفقین، پادشاه ایران بوسیلهء بریتانیا مجبور به کناره گیری و تبعید شد. پرزیدنت روزولت بر تداوم نظام پادشاهی حاکم پافشاری کرد و در نتیجه ما فرصت خوبی را که برای برپایی نظام جمهوری داشتیم از دست دادیم. از جنبهء مثبت، پرزیدنت روزولت همچنین اصرار داشت که تمامیت ارضی و استقلال ایران تضمین شود و نیروهای بیگانه پس از پایان جنگ از خاک ایران بیرون روند. او این خواست خود را تبدیل به یک قطعنامه کرد و به امضای هر سه کشور اشغالگر رساند. او یک رییس جمهور قدرتمند، خردمند و دوراندیش بود و به آنچه می گفت باور داشت.

یک نکته مثبت دیگر در روابط ایران و امریکا زیر فشار گذاشتن شوروی توسط پرزیدنت ترومن بود که از تخلیه ایران خودداری می کرد. وی روس ها را تهدید کرد که اگر آذربایجان را تخلیه نکنند مسکو را بمباران اتمی خواهد کرد. در سال 1952، وی از ملی شدن صنعت نفت ایران پشتیبانی کرد و در پی آن با نقشهء بریتانیا برای سرنگونی تنها دولت مردم سالاری که ایران تجربه کرده بود مخالفت نمود. او مردی بود استوار بر باورهای خود و به آنچه می گفت باور داشت.

مردم ایران این دو مرد را در یاد دارند.

دوستی میان ایران و امریکا تا 1953، هنگامی که پرزیدنت ایزنهاور مقاومت کمی نسبت یه نقشه بریتانیا برای سرنگونی دولت محبوب ما نشان داد ادامه داشت. او هرگز دور اندیش نبود و در این مورد رییس جمهور ضعیفی بود. می دانم که می دانید از آن پس همه چیز در روابط ما در سراشیبی افتاد. در 1979، یک بار دیگر ایالات متحده نقشی را که قدرت های دیگر آماده کرده بودند بازی کرد و شرایطی که ما اکنون دچار آن هستیم بوجود آمد. ما همیشه از ریاست جمهوری ضعیف در کاخ سپید آسیب دیده ایم؛ و ما آقای رییس جمهوری همه چیز را به یاد داریم.

  کمک های امریکا به عراق در طی جنگ علیه ایران نشانگر یک کوته بینی و انتقام جویی در سیاست خارجی بود. امریکا بار دیگر نقشهء بریتانیا را بازی کرد که: " دو شیر منطقه باید وادار شوند یکدیگر را نابود سازند." این نشان داد که کاخ سپید، با وجود قدرت نظامی بی همتا، فقط توهم بزرگی در سیاست مدیریتی و برنامه ریزی استراتژیک دارد. بحث های کنونی و جاری و اقدامات دربارهء ایران توسط کانون های سیاستگذاری و دولت امریکا نشانگر آشفتگی و بی تصمیمی است. در حالیکه سیاستگذاران شما گوش های خود به هر لابی و مشاور می سپارند، بازیگران قدرتمند دیگر در حال نوشتن سناریو و صحنه ای هستند که ایالات متحده در آن بازی کند. آنچه ما از دور می بینیم شرایطی است که ایالات متحده نباید در آن بیافتد. عراق و افغانستان این را اثبات کردند که تلاش امریکا موثرتر می بود اگر دوستان دست خود را صادقانه بازی می کردند.

از این فاصلهء دور، به نظر می آید که کاخ سپید، هرچند نیک اندیش، از اعتماد به نفس برخوردار نیست و می خواهد که هدایت شود. کاخ سپید که به مشاورانی با گرایش ها و وفاداری های پرسش انگیز گوش فرا می دهد، توان نظارت یا کنترل دوستان و هم پیمانانش را به وسیله یک سیستم اطلاعاتی موثر ندارد و برای سیاستگذاری به منابع اطلاعاتی چند منظوره با وفاداری های چندگانه تکیه می کند.

این اقدام نیروی دریایی ایالات متحده، که با بی اعتنایی به واقعیت های تاریخی و دستورالعمل های رسمی امریکا و سازمان ملل و فقط برای ارضای تمایلات کودکانه برخی حاکمان قبیله ای در خلیج پارس انجام گرفته، نشانگر ضعف در دولت امریکاست. اگر بخواهیم باور کنیم که بی اجازهء فرمانده کل قوا (رییس جمهور) انجام گرفته است، از خود می پرسیم که آیا این اقدام خودسرانه و برای آسیب زدن به سیاست رسمی کاخ سپید است، یا اینکه رییس جمهور امریکا با مردم ایران فریبکارانه سخن می گوید.

شگفت انگیز آن است که شما، پرزیدنت اوباما، برخلاف تصور همه، گوشی شنوا نسبت به گروه های تندرو داخلی و خارجی در مورد تجزیهء ایران پیدا کرده اید. تجزیهء ایران، همچنانکه رییس جمهورهای خردمند روزولت و ترومن درک می کردند، در راستای منافع درازمدت امریکا نیست. یک پیامد فوری آن دهه ها بی ثباتی و خونریزی در منطقه خواهد بود. بی تردید، برخی دولت های نوپا به دست گروه های مذهبی تندرو خواهند افتاد یا پناهگاه  و پایگاه برای گروه های تندرو جهت حمله های تروریستی به همسایگان و به کشورهای غربی خواهند شد. آشوب و جنگ های داخلی بسیار بدتر از آنچه در ترکیه، عراق، افغانستان و آسیای مرکزی تجربه شده، از هرگونه روابط سازنده با غرب جلوگیری خواهد کرد. خونریزی در یوگوسلاوی هنگام فروپاشی نسبت به آنچه در اینجا رخ خواهد دارد بسیار کوچک خواهد نمود. و شما، آقای رییس جمهور، مسئول همهء این رنج ها و همهء جنایت های علیه بشریت که رخ خواهد داد و تصور ابعادش را هم نمی توان کرد خواهید بود. از خود بپرسید، آیا می خواهید میلیون ها شهروند ایرانی و میلیون ها ایرانی مهاجر، با همهء دانش و توان شان که فقط خواهان یک کشور با ثبات و آزاد هستند، در سوی شما باشند و به امریکا باور داشته باشند و به آن اعتماد کنند، یا بدترین فاجعه انسانی قابل تصور را در وجدان خود داشته باشید؟

همچنین، به روند شرایط استراتژیک منطقه بیاندیشید. به چین بزرگ با اقتصادی که بزودی بزرگتر از امریکا خواهد شد با یک توان نظامی قابل توجه بیاندیشید که با گذر از روی کشورهای کوچک غرب خود بخواهد به غرب نزدیک شود. به هندوستان سی تا پنجاه سال دیگر بیاندیشید، قدرتمند و گرسنه منابع جدید. اینها هیچ کشور بزرگ نیرومند دارای نفوذ فرهنگی و اقتصادی را در راه خود نخواهند داشت. بیاندیشید که تروریست ها را به سوی غرب هدایت کنند. به روسیه بیاندیشید که اعتماد به نفس خود را بازیافته و منافع خود را با چین همساز کند، یا چین با هندوستان. هیچ کشور نیرومندی وجود نخواهد داشت که با قدرت اقتصادی و تکنولوژیک خود حایل میان آنها و غرب باشد. ترکیه، عراق و قفقاز در آینده ای نه چندان دور شاهد افزایش تنش های اجتماعی و احتمالاً جنگ داخلی خوهند بود. اگر آتش در ایران بر پا شود، دود آن هوا را تا واشنگتن آلوده خواهد کرد.

ما می دانیم که شما مردی خردمند و آگاه هستید، شاید باهوشترین رییس جمهور از جان کندی تا کنون، ولی گاهی هوشیاری ما فدای هوشمندی ما می شود، زیرا همیشه رو به آسمان می نگریم و آنچه را روی زمین می گذرد نمی بینیم. شما جایزهء نوبل را برای این دریافت نکردید که آورندهء صلح بودید، دریافت کردید که آورندهء صلح باشید. آیا چنین خواهید کرد؟ راهبرد سیاست کنونی در مورد ایران بوی صلح نمی دهد. دشواری های شما در افغانستان و عراق چند برابر خواهد شد اگر ایران یکپارچه نماند و نیرومند و دموکراتیک نشود. یک کشور آشوب زده به درد امریکا که نمی خورد هیچ، به درد مردم خودش و منطقه هم نمی خورد. حدس بزنید به میراثی که شما از خود بر جا خواهید گذاشت چه خواهد کرد: یک رهبر بالقوه تاریخی که با وجود هوشمندی، یک منطقه استراتژیک حیاتی برای منافع امریکا و ثبات جهانی را به خونریزی بیشتر، آشوب جبران ناپذیر و نفرت ژرفتر از امریکا کشاند.

اگر شما با راستی با مردم من سخن گفته اید، که من باور دارم نیت شما این بوده، پس این نتیجه را می گیریم که شما زیردستان تحت فرمان خود را نمی توانید کنترل کنید تا از سیاست رسمی پیروی کنند. اگر چنین است، شما کماکان اعتماد جهانی را از دست خواهید داد که نمی توانید قول ها و سیاست هایی را که اعلام می کنید اجرا کنید. مردم ایران تاریخ را به یاد می آورند، به گفتار اعتماد ندارند ولی به تعهد احترام می گذارند. بنابراین، در گام نخست، ما انتظار داریم که شما اقدام توهین آمیز نیروی دریایی را محکوم و ابطال نمایید. این نشانگر آن خواهد بود که امریکا به آنان که آرزوی آزاد نفس کشیدن را دارند ارج می نهد و خود قابل اعتماد است. سخنرانی های زیبا تاریخ مصرف کوتاه دارند.

با گرامیداشت،

کورش زعیم

هموند شورای مرکزی جبهه ملی ایران

12 دسامبر 2010 (21 آذر 1389)

بازگشت به خانه