در صورتی که گشت ارشاد مزاحم شد چه بکنيد

آرش و.
 

سکولاريسم نو: اين مطلب را يکی از خوانندگان ما فرستاده و خواسته است که آن را منتشر کنيم، با اين توضيح که: «باور کنيد مردم اين نوع متن ها را از روی اينترنت چاپ و بين همه توزيع می کنند». ايشان افزوده است: «در چند هفته اخیر، حاکمیت تبلیغات تازه ای را حول مساله "بدحجابی" و لزوم فعال شدن دوباره گشت ارشاد مطرح کرده است. به باور ما، ضروری است که جنبش سبز به عنوان جنبشی دموکراتیک که در پی احقاق حقوق فردی و اجتماعی شهروندان ایرانی است، واکنش مناسب و سنجیده ای به این قضیه نشان دهد».

لحظه پیروزی! مردم موفق به رها کردن دختری از چنگ گشت ارشاد شده اند.

هرچند در نگاه اول به نظر برسد که هدف اینگونه تبلیغات و تهاجم ها، “بدحجابان” هستند، اما کمی توجه نشان می دهد که همهء شهروندان و حتی افرادی که به پوشش مد نظر سرکوبگران مقیدند، مخاطب چنین طرح هایی هستند. در واقع امر، رژیم با چنین طرح هایی می خواهد به تمام شهروندان - نه فقط بخش خاصی - نشان دهد که توانایی تعیین تکلیف برای همهء امور زندگی و حتی پوشش افراد را هم دارد [1]. بدین گونه، رژیم با صرف هزینه محدود - برخورد با قشر موسوم به بدحجاب - به کل جامعه نشان می دهد که از قدرت مطلقی برخوردار است.

با این اوصاف، مقابله و مبارزه با گشت ارشاد، وظیفه تک تک شهروندانی است که به حق آزادی انتخاب پوشش و عدم صلاحیت حکومت برای دخالت در این مسئله، معتقدند.

در همین راستا و با توجه به اعتقادمان به اجتماعی بودن ماهیت سرکوب به بهانه بدحجابی، نوشته حاضر سعی دارد راهکارهایی جمعی برای مبارزه با گشت ارشاد، ارائه کند. اما ابتدا کمی درباره ماهیت خاص مسئله صحبت کنیم:

اهمیت عامل روانی در مبارزه با گشت ارشاد:

با توجه به فراگیری «بدحجابی» و در واقع تنوع پوشش در سطح جامعه، حاکمیت تنها در صورتی در طرح سرکوبگرانه‌اش موفق می‌شود که علی رغم تعداد محدود ماموران گشت ارشاد، از طریق اعمال قدرت و ایجاد ترس، بتواند بر جامعه و به خصوص زنان تسلط روحی و روانی پیدا کند.

به همین دلیل مهمترین ابزار شهروندان در مبارزه با گشت ارشاد بالابردن اعتماد به نفس [2] خود در برابر مزاحمت های ماموران گشت ارشاد است. به عبارت دیگر، در صورتی که زنان و جامعه، آمادگی لازم برای مقابله با گشت ارشاد را پیدا کنند، با آسودگی بیشتری می‌توانند از حق انتخاب پوشش خود دفاع کنند. بی‌شک هر چه تعداد بیشتری از زنان از گشت ارشاد نهراسند و پوشش مورد پسند خود -البته در حد امکان- را داشته باشند، توان سرکوبگران در برخورد با مردم پایینتر می‌آید و هزینه های احتمالی هم بین تعداد بیشتری از مردم پخش خواهد شد. البته تمام اینها نیازمند راهکارها و تمهیداتی است که در ادامه به بخشی از آنها اشاره می‌کنیم؛ راهکارها و تمهیداتی که نیازمند همکاری و مشارکت و همبستگی همه و نه فقط زنان موسوم به «بدحجاب» است.

راهکارهای جمعی مبارزه با گشت ارشاد

الف: گفتگو در میان دوستان و خانواده برای افزایش اعتماد به نفس و آگاهی

با توجه به نقش بسيار سازنده اطلاع‌رساني، نقطه شروع مناسبي برای مبارزه با طرح گشت ارشاد می‌تواند باز كردن فضاي بحث درباره علل سياسی از سرگيری پروژه تكراری حجاب اجباری و همچنين گفتگو در باب نتيجه‌هاي سازنده مبارزه با آن باشد. هرچند فرد با دلیل و منشا این گونه روش های آمرانه آشنا باشد، باز هم باز كردن باب گفتگو بر سر این مساله و برجسته کردن آن، می تواند در بالابردن روحیه جمعی موثر باشد [3]. در همین راستا، نگارش و پخش اعلامیه ها و نوشته هایی افشاگر [4]، قطعا میتواند نقش مهمی داشته باشد.

ب: دیوارنویسی و اسکناس نویسی

دیوارنویسی و اسکناس نویسی درباره مبارزه با گشت ارشاد و تحقیر کارکرد حقارت بارش می تواند عاملی در بالا بردن روحیه اعتراضی مردم و سست‌کردن انگیزه‌های سرکوبگرانه گشت ارشاد باشد. باید توجه داشت که حتی نیروهای سرکوبگر گشت ارشاد نیز می توانند خشم مردم را در لابلای دیوارنویسی ها ببینند. شک نباید داشت که چنین دیوارنویسی ها و اسکناس نویسی هایی در پایان اثر تضعیف کننده خود را در روحیه سرکوبگران نشان خواهد داد. برای مثال میتوان به موارد زیر اشاره کرد.

● پدر! مادر! فرزندانتان را در مقابل گشت ارشاد حمایت کنید.

● گشت ارشاد، پلیس هیز

● پوشش اختیاری، حق زن ایرانی

● گشت ارشاد، دشمن آزادی

ج: تهیه گزارش نوشتاری و تصویری از برخوردهای پیش آمده میان مردم و گشت ارشاد

بیشک، گزارشنویسی و ثبت داده ها و تجارب موفق و ناموفق، نقش اصلی را در اصلاح و بهبود روشها و راهکارهای مبارزه با گشت ارشاد، دارد. ضروری است به طور مدام نحوه عملکرد ماموران و تغییرات احتمالی آن ثبت شده و در مقابل، با بررسی شیوه های دفاعی ای که مردم -چه فردی که مورد تهاجم گشت ارشاد قرار گرفته و چه مردم پیرامونی- اتخاذ کرده اند، راهکارهای بهتری پبدا کرد [5]. با توجه به تجارب پربهای جنبش سبز، نقش افشاگر فیلمهایی که از خشونت و رفتار غیرانسانی گشت ارشاد گرفته می‌شود، نیازی به توضیح بیشتر ندارد.

د: راهکارهای پیشنهادی در مواقع برخورد گشت ارشاد با دختران و زنان

به دلیل زیاد بودن جمعیتی که «بد حجاب» خوانده می‌شود و همچنین ترس گشت ارشاد از ایجاد تجمع توسط مردم، بهترین کاری که در هنگام گرفتار آمدن کسی می توان برایش انجام داد، این است که دور فرد گرفتارشده و گشت ارشاد جمع شد. در این صورت می توان گشت ارشاد را به پرسش گرفت، با پادرمیانی بزرگترها وضعیت احساسی به وجود آورد و یا حتی با پرسیدن سوال‌هایی مانند “مگر چکار کرده؟”، “بنا به کدوم قانون؟”، “مگر کسی رو اذیت کرده؟”، هم جمعیت بیشتری را متوجه گرفتار آمدن شهروندی کرد و هم با به چالش گرفتن ماموران آنها را زیر فشار احساسی گذاشت تا فرد گرفتارشده را آزاد کنند.

باید توجه داشت که ماموران نیز بالاخره انسانی هستند دارای احساسات و چه بسا که بسیاری نیز صرفن به خاطر شغل خود مجبور به وارد شدن به چنین اموری می شوند. بنابراین کاملن امکان‌پذیر است که تحت فشار خواهش های افراد بزرگتر و جمعی مصر قرار بگیرند. از سوی دیگر و با توجه به شرایط چند وقت اخیر، طبیعی است که ماموران علاقه ای نداشته باشند به خاطر مساله کوچکی که می تواند به راحتی نادیده گرفته شود، بلوا و تجمعی برپا شود؛ چه هر تجمع کوچکی نیز در این روزها پتانسیل تبدیل شدن به یک حرکت سیاسی اعتراض آمیز را نیز دارد [6]. به همین دلیل احتمال زیادی وجود دارد که تسلیم فشارها و درخواستهای جمع پیرامونشان شوند و فرد گرفتار آمده را ولو با نهیب کلامی، آزاد کنند.

در همین راستا، به طور جداگانه نقش فرد گرفتار شده و جمعیت پیرامونی در زیر فشار گذاشتن ماموران گشت ارشاد را بررسی می کنیم.

د – ۱: استراتژی خرید وقت توسط فرد گرفتار شده در مواجه با گشت ارشاد 

چه مردم در اطراف فرد گرفتار شده حضور داشته باشند و چه نداشته باشند، سیاست فرد گرفتار شده در ابتدا باید اتلاف وقت در سوار شدن به ماشین گشت ارشاد باشد. به عنوان مهمترین عامل بنیادی، اعتماد به نفس خود را حفظ کنید و نخست شروع به چانه‌زدن با مامور گشت ارشاد کنید. شما می توانید با جواب های منطقی خود اولن بر اضطراب ماموری که در کار خود عجله دارد بیفزایید و دوم آنکه با خرید وقت، شانس جمع شدن مردم دور خود را افزایش دهید. از سوال ها و القائات غیر منطقی ماموران نهراسید. جواب آنها را مودبانه ولی با اعتماد بنفس بدهید. لزومی هم ندارد جواب های شما منطقی باشد. مهم خریدن وقت و پاسخ دادن به ماموران است. برای مثال به پرسش و پاسخ های زیرتوجه کنید:

مامور: آیا درسته در یک مملکته اسلامی این جور لباس ب‍پوشید؟

شما: مگه مالزی کشور اسلامی نیست؟ اونجا همه آزادند هر جور دلشون بخواد بپوشند.

مامور: آیا لباس شما به نظر خودتون مناسبه؟

شما: بله. لباسی است که از فروشگاه های خودتون خریده ام.

شما: چرا مناسب نیست؟ همه این جور می گردند.

مامور: آیا لباس شما با عرف جامعه ما می خونه؟

شما: چرا نمی خونه؟ عرف جامعه همینه. همه الان این جور می پوشند. می خواین همه رو بگیرید؟

شما: بله. مگه چند نفر مثل شما چادر می پوشند؟

شما: چرا به من گیر دادین؟ این همه آدم دارند این جوری می گردند.

اگر دیدید مردم دور شما جمع شده اند، سعی کنید آنها را دعوت به پادرمیانی کنید و ایفای نقش اصلی و فعال را در حد امکان به آنها بسپرید. اما اگر سیاست اتلاف وقت کارگر نیفتاد، شروع به داد و بیداد و فریاد کنید و از سوار شدن داوطلبانه به ماشین گشت ارشاد خودداری کنید. تمام تلاش خود را به کار بگیرید تا هم انرژی و هم وقت ماموران را بگیرید. یادتان باشد تجربه‌ای که از این راه بدست می‌آورید، برای دفعات بعد نیز به کارتان خواهد آمد. پس تمام تلاشتان را در به کارگیری درست این روش در مواجهه با ماموران بکنید.

د– ۲: سیاست محاصره و در موضع ضعف قرار دادن گشت ارشاد توسط حلقه مردم

همان طور که توضیح داده شد در هنگام ایجاد مزاحمت گشت ارشاد برای شهروندان بهترین کار جمع شدن مردم پیرامون آنهاست. مردم حلقه زننده باید با پرسش های گوناگون ماموران را مخاطب قرار دهند تا ماموران برای آزاد کردن فرد گرفتار آمده تحت فشار قرار گیرند. دو رویکرد مختلف ولی همزمان در این بین می توان داشت:

پرسش‌های مسالمت‌جویانه: شما بزرگی کنید؛ این دفعه رو ببخشیدش؛ می ره خونه لباسش رو درست می کنه؛ اشتباه کرده، جوونه . . .

پرسش‌های تهاجمی: مگه چکار کرده؟ (آیا کسی را اذیت کرده است؟ دزدی که نکرده است. کسی را کشته است؟ مال مردم را که نخورده است. کسی را زده است؟ به کسی تهمت زده است؟ برای کسی مزاحمت ایجاد کرده است؟) حالا همه مشكلات كشور حل شده فقط لباس دخترها مونده؟ (چرا نمی رید دزد ها رو بگیرید؟ زورتون فقط به جوون ها می رسه؟ مگه دیگه کار و زندگی ندارید؟) مگه لباس تابستونی پوشیدن جرمه؟ (اشاره به گرمی هوا و نیاز طبیعی انسان برای کمتر پوشیدن در تابستان. مگه لباسش چه مشکلی داره؟ کی اصلن گفته این لباس مشکل داره؟ کجای لباسش مشکل داره؟) شما چکار به لباس مردم دارید؟ (براچی مردم رو دید می زنید؟ اصلن این که لباسش کامله و پوشیده است. شما براچی به این گیر داده اید؟)

باید توجه داشت که افراد مختلف باید همزمان هر دو نوع پرسش های بالا و یا مشابه آن را چنان از ماموران بپرسند که آنها از بیم ایجاد درگیری فرد گرفتار شده را آزاد کنند. روشن است که فرد گرفتار شده نیز در صورت مشاهده حمایت مردم، روحیه خود را باز می یابد و همزمان با جمعیت شروع به واکنش مخالفت آمیز با ماموران خواهد کرد.

مطمئناً راهکارهای فوق نیازمند بازبینی و بررسی بیشتر هستند. هدف ما هم از این نوشته، باز کردن باب بحث و شنیدن تجارب و نظرات همه دوستان بوده است. امیدوارم با هم اندیشی بتوانیم به راهکارهایی پخته تر و کاراتر دست پیدا کنیم.

به امید مبارزه و پیروزی جمعی

[1] خصلت سیاسی و همگانی مسئله حجاب برای سرکوبگران به خوبی در صحبت احمد خاتمی در نماز جمعه روشن میشود: به بازيگران ابتذال و مباشران بدحجابي و حاميان آن مي‌گويم ملت همان‌طور كه جريان فتنه سياسي را به عقب راند، با همان قدرت و قاطعيت در مقابل جريان بدحجابي كه يادگار رضاخان قلدر است خواهد ايستاد. “

بازیگران ابتذال و مباشران بدحجابی و حامیان آن در واقع همه کسانی هستند که به حق انتخاب پوشش و عدم صلاحیت دولت برای دخالت در این مسئله معتقدند.

[2] در گزارشی که خود سرکوبگران تهیه کرده اند، شاهد پاسخهای محکم و از موضع بالای دختران هستیم، پاسخهایی چون هر طور بخواهم میپوشم یا اشاره به این واقعیت که برخلاف تبلیغات حکومت، عرف مشکلی با پوشش دختر مورد سوال ندارد

تاثیر مثبت چنین برخورد محکمی نیازی به توضیح ندارد.

[3] چند نوشته و تحلیل خوب در زمینه حجاب اجباری

نگاهی به بازگشت دوباره گشت های ارشاد به خیابانهای شهر

کنترل زن، کنترل جامعه است

و آنگاه ناگهان: بدحجابی

تشدید فضای امنیتی درآستانه سالگرد انتخابات؛ قاطعیت در اجرای طرح حجاب و عفاف

سرخورده از انتخابات، عقده گشایی با بدحجابی

[4] برای مثال میتوان به این خبرنامه ویژه گشت ارشاد اشاره کرد.

[5] به عنوان مثال میتوان به این گزارش و این فیلم اشاره کرد. همانطوری که در فیلم مشهود است، فریادهای ولش کن عابران و بوقهای ممتد ماشینهای در حال گذر کاملن فضا را به نفع مردم و علیه گشت ارشاد تغییر میدهد. در همین رابطه این گزارش را هم ببنید.

[6] این مسئله جالب توجه است که در اسفند 1386 و پیش از شروع جنبش اعتراضی سبز، در میدان صادقیه، درگیری مردم با گشت ارشاد منجر به تجمعی اعتراضی شد که در آن شعارهایی مثل حکومت اسلامی نمیخوایم نمیخوایم سر داده شد. اینجا میتوانید گزارشها و فیلمهایی از این اعتراض مردمی ببینید.

 https://newsecul.ipower.com/

بازگشت به خانه