سکولاریسم، همچون واقعیتی انکارناپذیر در جنبش سبز

محمد ايرانی

این روزها، در داخل و خارج کشور، دوستان و دشمنان آزادی همه به نحوی از سکولاریسم صحبت می کنند و می رود که کلمهء سکولاریسم و مفهوم واقعی آن جای پای خود را در جنبش مبارزاتی محکم نماید. دیگر کلمهء «سکولار» با کلمهء «ضد دین» یکی گرفته نشده و مفهوم آن به معنی «جدایی دین از دولت» کاربرد بیشتری پیدا کرده است.

سرکوب هرچه بیشتر مردم توسط نظام جمهوری اسلامی و، در عين حال، ناتوانی اش در کنترل مخالفت های مدنی، موجب می گردد که مردم بیشتری پی به این واقعیت ببرند که با تغییر افراد و حفظ نظام، و باانجام  اصلاحاتی چند، دموکراسی و حفظ و احترام به آرای مردم امکان پذیر نمی باشد .اکنون، پس از ده ماه مبارزهء سخت، جنبش سبز (که طیف وسیعی است از کسانی که معتقد به حفظ نظام و تغییر افراد، يا حفظ نظام با حذف ولایت فقیه، يا سرنگونی نظام به روش های مختلف خواهانند) می رود تا حداقل پیروان معتقد به گزينهء «حفظ نظام با تغییر افراد» را معتقد نماید که به سایر گروه های مخالف حکومت اسلامی بپیوندند. مواضع مبارزاتی گروه های دیگر مخالف نیز در حال دگرگونی است، کما اینکه پیروان حفظ نظام با حذف ولایت فقیه نیز اصلاحاتی عمیقتر را در دولت آینده خواهان بوده و گاهاً از نوعی «سکولاریسم سیاسی» يا کلماتی مشابه آن سخن می گویند. سایرگروه های مخالف معتقد به سرنگونی نظام نيز، اگرچه در یک طیف مشترک جا نگرفته و گاهاً با یکدیگر مخالفت عمیق دارند، اما در حال تئوریزه کردن نحوهء مبارزه و ایجاد تشکیلات منسجم تر هستند.

اتفاق جدیدی که از چند ماه گذشته در گروه های مخالف ـ عمدتاً در خارج کشور و بدلیل آزادی های موجود ـ شروع شده و اخیراً موجودیت خود را اعلام کرده، پيدايش گروه های سکولاریستی مستقل می باشد که قبلاً بدون اعلام هویتی مستقل و زیر پوشش سایر گروه های مخالف رژیم فعالیت کرده و یا حداقل بشکل گروهی متمایز نبوده و بصورت چند نفره فعال بوده اند. این گروه های سکولارکه روز بروز طرفداران بیشتری را جذب خود می نمایند، معتقدند که جدایی دین از دولت می بایست محور و استراتژی جنبش برای سرنگونی رژیم باشد.

همچنانکه بیان شد، اکنون همهء دوستان و دشمنان آزادی و دموکراسی از سکولاریسم بعنوان «موضوعی اساسی» سخن می گویند و اینجا سعی می شود دلیل اينگونه کاربرد دائم سکولاریسم مورد بررسی قرار گيرد.

از دشمنان دموکراسی آغاز کنیم که گفتار اخیر گردانندگان و وابستگان نظام همه بیانگر قرار نگرفتن سکولاریسم و مذهب در کنار یکدیگر است، آنجا که رهبر حکومت اسلامی می گوید دین و سکولاریسم  دو مقولهء جدا از هم می باشند، يا آنجا که مرجع تقلیدی تاجرپیشه می گوید سکولاریسم و مذهب دو شمشیر هستند که در یک غلاف جا نمی گیرند، يا آنجا که هر کدام ازسران کودتا، روحانیون وابسته به رژیم، مجریان سه قوه، و سرداران فاسد سپاه، با جملاتی مشابه سکولاریسم را بدترین دشمن «اسلام» (و در حقیقت حکومت خود) می دانند.

نظام اسلامی که تا چندی پيش مخالفین اصلی خود را اصلاح طلبانی می دانست که سال ها مدیریت کشور را در دست داشتند. اما 22 بهمن 1388 نقطه عطفی برای همهء شرکت کنندگان در مبارزه بود. چرا که رژیم در اين روز به خیال خود جنبش سبزی را که متعلق به اصلاح طلبان می دانست سرکوب کرده و در پی آن قصد داشت که به دشمن اصلی بپردازد که همانا تفکر سکولاریستی باشد. شرکت کنندگان در جنبش سبز نيز متقابلاً فهميدند که ديگر رهنمودها و نمادها و شعارهای اسلامی کاربرد بیشتری برای مخالفت ندارند و برای ایجاد دموکراسی در کشور نیاز به اتحاد همه اقشار مخالف است، و این خود نیازمند داشتن شعار و استراتژی خاصی است که فاقد هرگونه تبعیض جنسیتی، قومی، کاری،.. بوده  و همه را زیر پوشش خود قراردهد. اين استراتژی و شعار هم جز در سکولاريسم يافت نمی شود.

به این ترتیب، دو  سوی مبارزه، برخاسته از دو دیدگاه مخالف، به یک نتيجه رسیده اند و آن اينکه سکولاریسم از طرفی مهمترین بديل نظام مذهبی و، از طرف ديگر، مهمترین دوست مخالفان نظام، یعنی جنبش سبز، می باشد و می رود تا بعنوان يک مرزبندی جدید مابين دو سوی در گير در مبارزه مطرح گردد.

بیجا نخواهد بود اگر گفته شود که دستگیری های گستردهء رژیم و دادن محکومیت های سنگین برای فعالین حقوق بشر، کمپین یک میلیون امضا، و نظایر اينها با گوشهء چشمی به ماهيت سکولاری خواتس های آنان انجام می شود، چرا که اعلاميهء جهانی حقوق بشر، بعنوان شالودهء اصلی جامعه ای رنگارنگ، سخت مورد تاکید و پایهء درخواست های اصلی سکولارها می باشد.

بنظر می رسد که ديگر وقت آن رسيده است که اگر وابستگان به جريان اصلاح طلبی، و یا هر گروه ديگر مخالف نظام، منکر سکولاریسم باشند خودبخود ازگردونهء رقابت مبارزاتی کنار گذاشته شوند. در واقع، بی دلیل نیست که متفکرین اصلاح طلب در خارج کشور به مقولهء سکولاریسم روی آورده و سعی می کنند تا ملغمه ای از تفکرقبلی خود و مفهوم سکولاریسم بسازند که «سکولاریسم سیاسی» یکی از آنها است.

آنچه روشن است اینکه، در ادامهء مبارزه، وزن داشتن آگاهی و دانش سیاسی و اجتماعی اهمیت بیشتری یافته وگروه های مخالف از اين پس باید هرچه روشنتر نظریات سکولاریستی خود را ابراز نموده و برجدایی دین از دولت تاکید ورزند. خوشبختانه اخیراً مقالات بسیاری در این موارد منتشرشده که موجب آگاهی مردم می گردند .

به جنبش سبز برگردیم که مهمترین نیروی مقابل نظام اسلامی شمرده شده و رنگ سبز و ندا بعنوان سمبل های این مقاومت توسط همه کشورها و رهبران آنها و همهء سازمان های حقوقی بین المللی و... شناخته شده اند. ازهمان آغاز جنبش و حتی چند ماه پیش از 22 خرداد 1388، جوانان در مراسم مختلف انتخاباتی و تظاهرات خیابانی نشان دادند که دیگر می خواهند در کنار هم آزاد باشند، دست بزنند، برقصند، هر لباسی بپوشند، ارزش های مذهبی منجمد شده اولویت نداشته باشند و... اين خواست ها همه با از اصول حقوق بشر مطابق اند و در ضمن يک «نه» ی بزرگ به نظام ناکارآمد را نمايندگی می کنند (حتی می توان بياد آورد که جوانان ايران همین رفتارها را بارها و از جمله در انتخابات 1376 و 1380 نیز نشان داده بودند).

آنگاه، ادامهء مبارزه و اوج گرفتن سرکوب رژیم، به همراه شکنجه، تجاوز، حبس های طولانی و کشتن مردمی که بدون خشونت برخواست اصلی "رای من کجاست؟" تاکید می کردند، موجب گردید که خواست ها نیز راه تعالی پيش گرفته و از «خط قرمز» ها فراتر روند, بطوریکه دو شعار «جمهوری ایرانی» و «مرگ بر ولایت فقیه» نسبت به سایر شعارها از انعکاس بیشتری برخوردار شد.

بررسی شعارهای جنبش در تظاهرات دیدنی مردم که تا قبل از 22 بهمن بدون ابراز کلمهء سکولار صورت می گرفت کاملاً نفوذ افکار سکولاریستی را نشان می دهد و اینکه مردم مورد شکنجه، تجاوز، محکومیت های سنگین و اعدام قرار نگرفته اند که مجدد دولتی طبق قوانین اسلامی را برقرارکنند که بهیچوجه آزادی و برابری زنان، مردان، اقلیت های قومی، نژادی، دینی، کاری،.. را برنمی تابد.

اکنون و از اين پس، آنچه طیف سکولار جنبش سبز نیاز دارد آگاهی و دانشی است که بکمک آن بتوانند بخش دیگر جنبش را نيز متقاعد کنند که آنچه وابستگان و، بقول دکتر نوری علا، «دینکاران امامی»، و حتی مخالفان نظام  در تکذیب سکولاریسم و اینکه سکولاریسم خواهان نابودی دین می باشد می گويند دروغی بیش نبوده و سکولاریسم همان انديشه ای است که همه را بسر منزل مقصود میرساند.

اگرچه می توان بر اصلاح طلبانی که با شجاعت و مقاومت خود در زندان ها رژیم را مستاصل کرده و حمایت همگانی را بدست آورده اند، اما همچنان در مورد لزوم جدایی دین از دولت سکوت کرده و آن را خواستار نشده اند خرده گرفت اما، با توجه به سرکوب رژیم و بخصوص وجود محدودیت های ناشی از زندانی کردن اندیشمندان، خبرنگاران، حقوقدانان، و... که موجب گردیده تا بحث راستين در مورد تفکر سکولاری در داخل کشور مشکل باشد ـ  همین سکوت و عدم خواست از جانب اصلاح طلبان خارج کشور مورد ابهام و تعجب است.

 البته هستند زنان و مردانی آشنا يا گمنام و از اقشار، اقوام، ادیان و،.. مختلف که با صدای بلند خواستاری اجرای اصول اعلاميهء حقوق بشر را فریاد می کنند و ترسی هم از محکومیت های بیشتر نداشته و دست به اين توجیه نمی زنند که امکان برقراری دموکراسی در نوعی نظام اسلامی ممکن است. اين انسان ها می تواند سرمشقی برای سایرین باشند.

ایرانیان خارج نشین، ضمن کوشش در انتشار اخبار و دادن آگاهی های مورد نیاز به ایرانیان داخل و خارج کشور، و تلاش برای کسب حمایت سازمان ملل متحد و دیگر سازمان های حقوقی و بین المللی، و نيز اندیشمندان، خبرنگاران، سیاستمداران، و هنرمندان،.. وظیفهء مهم دیگری که دارند، همچنانکه گفته شد، ترویج سکولاریسم و سازماندهی نیروهای معتقد به آن می باشد.

خوشبختانه اين مهم اخیراً با آغاز بکار «شبکهء جهانی سکولارهای سبز ايران»، با دو محور ارائه آگاهی نسبت به مفهوم دقیق سکولاریسم و سازماندهی نیروهای هوادار آن، آغاز شده است که می توان با مراجعه به فیس بوک، سایت مربوطه و نيز نشريهء اينترنتی سکولاريسم نو، از بیانیهء اصلی و نحوه فعالیت های انجمن های مربوطه آگاه شد.

اولین مورد مهمی که دکتر نوری علا از سال ها قبل بر آن تاکید داشته و مفهوم «سکولاریسم نو» را بر بنياد آن آفريده، نشان دادن دولت هایی بوده که خود را سکولار می دانسته اند اما، با اضافه کردن نوعی ایدئولوژی، ماهيت اصلی سکولاریسم را مخدوش کرده اند. لذا، با ارائهء تعریفی جدید از سکولاريسم که بر جدائی ايدئولوژی از حکومت نيز پافشاری می کند، راه ایجاد دیکتاتوری های شبه سکولار بسته می شود و سکولاريسم نيز به سکولاريسم نو تحول می يابد. و همين تحول اساسی است که نيازمند و آگاهی، آموزش و کوشش اقناعی است.

ایجاد و ثبت انجمن و شبکهء سکولارهای سبز در تورونتو و کلرادو دومین قدم ایشان و ياران شان بود برای ایجاد گروهی که بتواند هواداران را سازماندهی نموده و دو محور آگاهی و تشکیلات را تحقق بخشید. حال دیگر می توان گفت که سکولارها آماده شدند که بعنوان نیروی مستقل خودرا برای هدفی که ایجاد دموکراسی درایرانی آزاد باشد، اعلام وجود نماید .اینجا وظیفه معتقدان به سکولاریسم است که بنوعی سازماندهی را انجام دهند که نقش هرم از بالا به پائين ِ گروه های ایدئولوژیک را دنبال نکرده و دموکراسی را پیش از سرنگونی جمهوری اسلامی و استقرار دولت سکولار در درون سازمان محقق گرداند. استقبال مناسبی که از این گروه در شهرهای مختلف صورت پذیرفت نشان از آمادگی و پذیرش این حرکت بود و تنها مخالفت مهم که در هر دو شهرصورت گرفت مخالفت گروهی با اضافه کردن واژهء «سبز» به واژهء «سکولار» بوده است و این مخالفت بدلیل توهم تعلق و وابسته دانستن جنبش سبز به اصلاح طلبان و یا گروهی که هنوز معتقد به حفظ دولت اسلامی هستند بعلاوه ریشه درانحصار گرایی گذشته دارد. اما چگونه ممکن است طیف وسیع جنبش را درک نکرد؟ چطور امکان دارد هویتی را که جهان پذیرفته رها نمود؟

طبیعی است که گروهای مختلف معتقد به سکولاریسم می توانند، علاوه بر برخورد عقيدتی با سایر گروهای مخالف نظام اسلامی و مابین خود، کاراصلی را که ارائه گسترش آگاهی و حمایت از سکولارهای داخل کشور برای ایجاد نیروی مستقل سکولار می باشد ادامه دهند.

بنظر من، چنین حرکتی می بایست به موازات خارج کشور در همهء استان های داخل کشور شاما نيروهای سکولار کرد، لر، بلوچ، آذری، ترکمن، فارس، گیلک، عرب،.. مسیحی، مسلمان شیعه و سنی، زردشتی، بهایی، یهودی،.. زنان و مردان، کارگران و زحمتکشان و... صورت پذیرفته و با پیوستن آنها بهمدیگر جنبش مردم ایران تحقق يافته و بتواند با اکسیون هایی که دیگر شکل عمومی پیدا می کنند نظام مذهبی ـ ايدئولوژيک فعلی را برای همیشه از این آب و خاک بیرون رانده و دولتی سکولار بر پا کنند که بتواند، با تکيه به اعلاميهء حقوئق بشر، برقراری دموکراسی را در ايران میسر کنند

http://www.iransabzam.blogspot.com

https://newsecul.ipower.com/

بازگشت به خانه