بازگشت به خانه  |   فهرست موضوعی مقالات و نام نويسندگان

فروردين   1388 ـ مارچ  2009

مقاله ای در همين ارتباط از اسماعيل نوری علا

در باب پیامبری زرتشت

رامین ناصح

(دبیر کانون آینده نگری ایران)

      ششم فروردین ماه سالروز تولد پیام آور بزرگ راستی، حضرت زرتشت است. از قضا چند روز پیش، در یکی از جلسات کانون آینده‌نگری بحثی پیرامون پیامبری زرتشت درگرفت. برخی ابراز عقیده میکردند که زرتشت، پیامبر نبود و گروهی نیز عقیده داشتند که وی از پیامبران الهی بوده است. آقای امیربختیار به دفتر من آمده و نظرم را بعنوان یک اسلام پژوه در این رابطه سوال کردند. در حد بضاعت خود پاسخ ایشان را دادم و بنظرم رسید چند سطری نیز در این باره جهت انتشار بنویسم تا دوستان آگاهی بیشتری بیابند.

      غالب مفسرین اسلامی اعم از شیعی و سنی در تفسیر آیه 17 سوره حج که لفظ «مجوس» در آن آمده است، این گروه را از پیروان زرتشت یکی از پیامبران الهی دانسته اند. (شاید نیاز به توضیح باشد که لفظ «مجوس» امروزه تا حدودی بار توهین آمیز دارد، ولی در قدیم چنین نبوده است و در زبان عربی جز این واژه، واژه دیگری برای نامیدن زرتشتیان وجود نداشته است. که از کلمه «مغ» یا «مگوپد» نشأت گرفته است.)  دلايل مختلفى ـ از جمله اين كه نام آنها در قرآن كنار اديان آسمانى و در برابر  مشركان قرار گرفته است ـ نشان مى دهد آنها دين و كتاب و پيامبرى داشته اند. در اين باره رواياتى نيز وارد شده است; چنان كه در روايتى مى خوانيم كه پيامبر  گرامى اسلام (ص) فرمود: «مجوس پيامبر و كتاب داشتند...» (صدوق، من لایحضره الفقیه 2/54؛ حرعاملی، وسائل الشیعه 11/96) همچنین امام علی (طباطبائی، تفسیر المیزان، ذیل آیه مزبور) و امام صادق (مجلسی، بحار الانوار 14/461) به این مطلب تصریح فرموده اند. (نیز برای نظر امامان و علمای دیگر ر.ک. شهرستانی، الملل و النحل 1/189؛ طبرسی، الاحتجاج /346؛ طوسی، الخلاف 2/510؛ نجفی، جواهر الکلام 21/230-231).

      در ابتدا، اصطلاح «اهل کتاب» تنها به یهودیان و مسیحیان اطلاق میشد. ولی پس از برخورد مسلمانان با زرتشتیان در اواخر حیات پیامبر، آنحضرت در حدیثی که به تواتر در منابع آمده است، درباره پیروان این آیین می‌فرماید: «سنوا بهم سنه اهل الکتاب» (با آنان به شیوه اهل کتاب رفتار کنید.)

      این حدیث بقدری مشهور است که کسی آنرا انکار نمیکند، مگر یک فرد متعصب یا بی اطلاع از حدیث. تا جایی که نگارنده تتبع کرده، از علمای شیعی، شیخ حُرّ عاملی در وسائل الشیعه (11/98) و علامه طباطبایی در تفسیر المیزان (9/253) و از علمای اهل سنت، امام مالک در الموطاء (278)،  امام شافعی در الام، بیهقی در سنن (9/319)، عبدالرزاق صنعانی در مصنف (6/68-69) و صولی در ادب الکاتب (213) و دیگران این حدیث را نقل کرده اند. بدیهی است اهل کتاب دانستن زرتشتیان بیانگر پیامبر بودن حضرت زرتشت و صاحب کتاب آسمانی بودن اوست. گفتنی است اسلام، صریحاً ایمان به پیامبران گذشته را همردیف ایمان به پیامبر اسلام اعلام کرده است. (قرآن کریم، بقره: 286). بنابراین در اظهار نظر پیرامون این مسائل باید بسیار احتیاط کنیم.

      زرتشت یکی از خردمندترین پیامبران الهی است که جلوه های اخلاقی، عرفانی، انسانی، حقوق بشری و زیست محیطی زیبایی در آثارش نهفته است. مهندس سحابیT روشنفکر اسلامی، چند سال پیش در اهواز گفت: «گاتها، اوج عرفان است...» تا آنروز، کلامی چنین موجز و گویا در وصف گاتها (سروده های زرتشت) نشنیده بودم. و الحق که چنین است و باید آنرا بخوانیم تا دریابیم. شیخ سهروردی -عارف بزرگ اسلامی و مرشد سعدی شیرازی- بسیاری از دیدگاه های خود را از آیین زرتشت الهام گرفته است. (سهروردي به فلسفه نور زرتشت بازمي گردد و مي‌گويد اين شعله در نور محمدي جهان را روشن كرده است. ر.ک. سخنرانی غلامحسین ابراهیمی دینانی، اعتماد ملی 27/10/86). و حافظ شیرازی نیز که در عشق و پایبندی اش به اسلام شکی نیست (هرچه کردم همه از دولت قرآن کردم...) در جای جای دیوانش از مغان و پیر مغان و خرابات (=خورآباد، جایگاه خورشید) به عظمت و بزرگی یاد میکند و در وصفشان غزلها می سراید.

      نام تو به هر زبان که گویند خوش است... به امید همگرایی و نزدیکی پیروان ادیان گوناگون به یکدیگر بر اساس مشترکات معنوی و انسانی، در جهت حصول صلح پایدار، رفاه مادی و تعالی معنوی برای تمامی ابناء بشر.

http://www.ayandehnegar.blogfa.com/

https://newsecul.ipower.com/

بازگشت به خانه