بازگشت به خانه  |   فهرست موضوعی مقالات و نام نويسندگان

دی   1387 ـ دسامبر 2008  ـ

عید مسلمانان با دیگر اعیاد متفاوت است

محمد الجابری

ترجمه: ابوعامر

در روایت صحیح از حدیث أنس رضی الله عنه چنین آمده که وقتی رسول الله صلی الله علیه وسلم به مدینه آمدند دیدند که مردم مدینه دو روز را به عنوان عید جشن می گیرند، پس گفتند: «شما دو روز داشتید که به عنوان عید در آن شادی می کردید، اما خداوند به جای آن، دو روز بهتر به شما ارزانی کرده است؛ روز فطر و روز قربان». بر این اساس مسلمانان جز این دو روز عید دیگری ندارند.

مفهوم عید نزد مسلمانان با دیگر اعیاد نزد دیگر ملت ها متفاوت است؛ تفاوتی در منبع و محتوا و همینگونه در ظاهر. منبعی که این اعیاد را برای ما گذاشته الله است: «خداوند به جای آن دو روز بهتر به شما ارزانی کرده است». برعکس اعیاد دیگر ملل که گاه از سوی یک رئیس یا یک حاکم و یا پادشاه گذاشته شده اند. اما اعیادی که در اصل منبعی خدایی داشته اند نیز تحریف و تغییر یافته اند. و چه بسیار است تفاوت بین کسی که منبعش از سوی کسی است که آگاه به پنهان و پیداست و بنده ای که منبع تلقی اش بنده ای است ضعیف که حتی نفع خود را نمی داند تا چه رسد به اینکه آگاه به این باشد که چه چیز به سود دیگران است.

از ناحیه ی محتوا نیز می بینیم که ملت های گذشته و کنونی به عنوان نمونه سالگرد پیروزی خود در جنگ ها ـ اگر چه حتی با غدر و خیانت باشد! ـ را برای خود عید قرار می دهند. برخی دیگر نیز سالروز تولد پادشاه یا فرمانروا را عید می کنند.

اما در دین ما از آنجا که عید از سوی الله است، مضمونش نیز شکر خداوند است برای نعمت های بزرگوارانه اش و همینگونه سپاس از وی برای نعمت بزرگ هدایت: {وَلِتُكَبِّرُواْ اللَّهَ عَلَى مَا هَدَاكُمْ وَلَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ} (تا اینکه الله را برای آنکه شما را هدایت نمود به بزرگی یاد کنید)

بزرگترین مرد تاریخ، و بزرگترین انسانی که والاترین سیرت را دارد، و بزرگترین فرمانده، پیامبر ما محمد (صلی الله علیه وسلم) است. اما با این وجود نمی بینیم خداوند هیچ قضیه ای را که مربوط به زندگی و تولد و وفات و یا پیروزی های وی باشد به عنوان مناسبتی قرار داشته باشد که همه ساله جشن گرفته شود.

این بدان خاطر است که هدف اساسی از هر عیدی “بزرگداشت” است و بزرگداشت مطلق تنها از آن الله است. به همین دلیل برای ما چنین مشروع شده که در روزهای عید برای الله تکبیر و تهلیل و حمد گوییم. (الله اکبر، لا اله الا الله و لله الحمد).

مفهوم عید در اسلام شکر خداوند است برای اینکه بنده اش را برای انجام عبادتی که قبل از عید قرار داشته موفق گردانیده است. محتوای عید همین شادی است، شادی به این امید که از قبول شدگان باشیم. از آزاد شده گان از آتش، که یا در ماه رمضان است که خداوند هر شب آن بسیاری را از آتش نجات می دهد و یا در روز عرفه که بیشترین آزاد شده گان از آتش در این روز رهایی می یابند.

عید بر اساس مفهوم اسلامی آن با فطرت بشری سازگار است. نفس انسانی دچار خستگی و رخوت می شود و بر این اساس حکمت اینگونه اقتضا می کند که این نفس پس از تلاش و خستگی، مجالی برای آسایش و استراحت داشته باشد و پس از کار مداوم مساحتی برای شادی داشته باشد. تا اینکه پس از این استراحت با نیرو و توان بیشتری دوباره به انجام کارهای نیک بپردازد. بر این اساس است که پیامبر (صلی الله علیه وسلم) روزه ی روز عید را حرام قرار داده است تا نفس استراحت کند زیرا ادامه مستمر یک عمل باعث خستگی می شود “وخداوند خسته نمی شود وبلکه خود خسته می شوید” (حدیث نبوی)

از جهت مظهر، این دو عید از مظاهر شکر به خداوند به شمار می روند و برای همین این دو عید پس از دو عبادت بزرگ یعنی روزه و حج می آیند.

بر این اساس شادی خود را در روز عید به نمایش می گزاریم به شکرانه ی اینکه پروردگار انجام این دو عبادت بزرگ را برایمان آسان گردانید: {قُلْ بِفَضْلِ اللَّهِ وَبِرَحْمَتِهِ فَبِذَلِكَ فَلْيَفْرَحُواْ هُوَ خَيْرٌ مِّمَّا يَجْمَعُونَ} (بگو:به فضل و رحمت الله شاد شوید، این بهتر از آن چیزهایی است که جمع می کنند)

شکر وی را به جای می آوریم که ما را از امت اسلام قرار داد که نه بتی می پرستیم و نه برای پروردگار فرزندی نسبت می دهیم.

در روز عید با تمام روش هایی که خداوند برای ما مباح قرار داده است شادی خویش را ابراز می کنیم. همانگونه که پیامبرمان (صلی الله علیه وسلم) انجام می داد. برای مثال حبشی ها وقتی در مسجد پیامبر به پایکوبی و رقص با نیزه پرداختند وی به تماشای آنان نشست و بالاتر از آن چنین فرمود: “تا یهویان بدانند در دین ما گشایش است. همانا من با دین حنیف (به دور از شرک) و تسامح برانگیخته شدم.” همچنین وی اجازه می داد در چنین ایامی دختربچه ها در خانه اش دف بنوازند.

براین اساس می گوییم: این اشتباه است که عید را مناسبتی برای سخن گفتن از غم ها و دردها قرار دهیم. من نمی گویم این دردها را فراموش کنیم یا خود رابه فراموشی بزنیم، اما می گویم همانگونه خداوند به ما دستور داده است در این عیدها شادی می کنیم. نه آن شادی و خوشحالی که ما را به فراموشی بکشاند بلکه اعتدال و میانه روی.

شیخ عبدالوهاب الطریری در مقاله ای به عنوان “شادی عید را نکشید” (چاپ شده در مجله ی الدعوة شماره 1919) چنین می گوید:

“تعجب می کنی وقتی می بینی این رهنمود پیامبراسلام (صلی الله علیه وسلم) چگونه نزد کشانی که می خواهند شادی عید را از بین ببرند زیر پا گذاشته می شود. گرچه این برخورد اشتباه قبلا از سوی برخی از زهاد دیده می شد. روایت شده یکی از زهاد وقتی شادی مردم را در روز عید دید گفت: “اگر اینها روزه هایشان قبول شده که این حال شکرگذاران نیست و اگر عملشان قبول نشده باشد هم این حال ترسایان نیست” و همچنین روایت شده که یکی از زهاد در روز عید حالت غم می گرفت. وقتی به وی می گفتند این روز شادی است، در پاسخ می گفت: “نمی دانم روزه ام قبول شده یا نه؟”

اگر این گونه رفتارها  از روی حسن نیت از برخی عباد و زهاد سر زده باشد، امروزه نیز به مانند آن از سوی برخی از برادران غیور و باز هم از روی حسن نیت سر می زند و روز عید را موسمی برای باز کردن زخم های مسلمانان قرار می دهند و مصیبت های وارده بر مسلمانان را به یاد می آورند و به یادت می آورند که صلاح الدین تا روزی که بیت المقدس فتح نشد نخندید…

این برادران فراموش می کنند که هر الف جایی و هر نقطه مکانی دارد، و فراموش کرده اند که تمام این مصیبت ها نتیجه گناهان و اشتباهات خود ماست: {قُلْ هُوَ مِنْ عِندِ أَنْفُسِكُمْ} (بگو این [مصیبت ها] ازسوی خودتان [و به دلیل اشتباهات خودتان] است). علاج این دردها نیز با غصه خوردن و ناراحتی نیست. بلکه راه حل در رای درست و فعالیت صحیح و شجاعت در برابر قبول اشتباهات است. اگر قرار باشد شادی ها را بکشیم و خنده ها را محو کنیم و لباس غم بر تن نماییم، یک وجب را نیز  آزاد نخواهیم کرد و حتی یک گرسنه نیز سیر نخواهد شد و نه حتی یک محتاج را نجات خواهیم داد بلکه دردی دیگر بر دردها خواهیم افزود.

بهترین رهنمود، رهنمود محمد (صلی الله علیه و سلم) است. وی همیشه از غم و غصه به الله پناه می برد و خوش بینی را می پسندید. همیشه بشارت می داد و بسیار لبخند می زد… ما در این شرایط نیز بسیار به امیدی نیاز داریم که ما را به فعالیت وادارد. به نوعی خوشبینی که رهاوردی در پی داشته باشد. اما شخص غمگین تنها در دردهای خویش غرق است و غصه ی امروز را دارد…”

بر این اساس خداوند اینگونه برای ما تشریع نموده که زکات فطر خویش را تقدیم نماییم و قربانی کنیم و از آن صدقه بدهیم تا اینگونه در روز عید به یاد برادران مسلمان خویش باشیم.

اسلام هرگز با شادی و خوشحالی مبارزه نمی کند. بلکه برعکس، اسلام دین شادی و سرور است. مگر جز این است که یک مسلمان تمام زحماتی را که در این دنیا تحمل می کند برای شادی بزرگ است؟ و تمام تلاش وی در انجام طاعات و عبادات و کارهای نیک برای این است که به سرزمین شادی ها یعنی بهشت راه یابد.

اما تفاوت اینجاست که اسلام برای شادی حدودی قرار می دهد تا آنکه این شادی و سرور سرکشی نکند و باعث فراموشی اهداف بزرگ و مسائل مهم تر نشود.

عید مظهری از مظاهر یکپارچگی و همپیوستگی امت است. این نمود این سخن رسول الله (صلی الله علیه وسلم) است که: “مومن نسبت به مومن دیگر مانند یک ساختمان یکپارچه است که اجزای آن یکدیگر را نگه می دارند” برای همین است که عید تنها برای یک شهر یا یک منطقه نیست بلکه برای تمام مسلمانان و در تمام شرق و غرب زمین است. بر این اساس سنت این است که برای نماز عید همه ی مردم به مصلی خارج شوند و حتی زنانی که عذر شرعی دارند نیز سنت است در این جمع حضور یابند و هیچ کس در خانه باقی نماند تا مسلمانان ارتباط برادری را حس کنند. همه در یک مکان برای آنکه یک نماز را بگزارند و به یک خطبه گوش فرا دهند.

 برگرفته از وبلاگ نوشته ها و ترجمه های ابو عامر

http://abooamer.wordpress.com/2008/10/01/%d9%84%d8%b7%d9%81%d8%a7-%d8%b4%d8%a7%d8%af%db%8c-%d8%b9%db%8c%d8%af-%d8%b1%d8%a7-%d9%86%da%a9%d8%b4%db%8c%d8%af/

https://newsecul.ipower.com/

بازگشت به خانه