بازگشت به خانه  |   فهرست موضوعی مقالات و نام نويسندگان

مهر   1387 ـ   اکتبر  2008

گزارش دست و پا شکستهء سايت باران

از همایش بین‌المللی «دین در دنیای معاصر»

تهران، دوشنبه و سه شنبهء اين هفته

توضيح سکولاريسم نو: طی ديروز و پريروز، در تهران همایشی برگزار شد با نام «همايش بین المللی دین در دنیای معاصر»، دعوت کنندگان عبارت بودند از «بنیاد گفت‌وگوی تمدن‌ها»، مستقر در ژنو، «مرکز صلح و حقوق بشر» مستقر در اسلو، و «کلوپ مادرید». در جلسهء روز نخست پنج نفر از بزرگان امور مربوط به حقوق بشر و گفتگوی تمدن ها سخنرانی داشتند که سايت باران (وابسته به آقای سيد محمد خاتمی) خلاصهء دست و پا شکسته ای از سخنان آنها را ـ که بطور آشکار بوسيلهء مترجمين و خبرنگاران کم اطلاع و گاه صاحب نيات خاص تهيه شده ـ منتشر کرده است.

بنظر ما، اگرچه گزارش باران ـ با ترجمهء مغشوش و غلط ـ می کوشد تا واقعيت گفتارها را پنهان کند، و گاه مطالب را بصورتی که معنای عکس بدهد مطرح سازد، در مجموع سخنان شرکت کنندگان به نفع سکولاريسم بوده است و آنها، در تهران، پايتخت ضد سکولارترين کشور جهان، هشدار داده اند که بدون وجود آزادی مذاهب، و حتی آزادی کفر و شرک، رسيدن به گفتگوی تمدن ها و برقراری تساهل در جهان ممکن نيست. اين سخنان، که ظاهراً با احتياط و مجاملهء بسيار بيان شده اند، از تأکيدی بين المللی بر آنچه يکی از سخنرانان آن را «ضرورت پلولاريسم» خوانده است حکايت می کنند.

البته سخنرانان بر وجود سکولاريسم اجباری، يا سکولاريسم صادراتی بوسيلهء استعمار به کشورهای خاورميانه نيز تأکيد می کنند که اين اشارات نه در رد سکولاريسم که در رد نحوهء ارائه سکولاريسم بخصوص به دنيای اسلام است. بنظر ما، شاه بيت سخن گويندگان جلسه را می توان در اين دو جملهء نخست وزير پيشين نروژ ديد: «مذاهب هویت خود را از دست نمی‌دهند تا زمانی که دولت ها آزادی را ایجاد می‌کنند و افراد می توانند مذهب خودشان را داشته باشند»، و «حتی اگر فکر کنیم عده‌ای مشرکند باید به نحوه‌ء زندگی آنها احترام بگذاریم و با شکل مساوی با آنها رفتار کنیم».

(ضمناً، دست و پا شکستگی جملات فارسی ـ که گاه بکلی از معنا تهی شده اند ـ از ما نيست و ما وفادارانه جملات را نقل کرده ايم).

سخنان بان داندویک، نخست ‌وزیر پیشین نروژ و رییس بنیاد صلح و حقوق بشر این کشور

ـ امیدواریم بتوانیم در این دو روز ایده‌های جدیدی را در تهران بشنویم.

ـ تا به حال چهار نشست در باب تاثیر سیاست، مذهب، جنسیت و مساوات در روند زندگی مردم داشته‌ایم، و امروز، در تهران، نقش مذهب در دنیای جدید را بررسی می‌کنیم.

ـ ما دنیایی می‌خواهیم که [در آن] مذاهب کارکرد خوب داشته باشند نه بد، و در جایی که درگیری و جنگ است گفت‌وگو برای پیدا کردن راه‌حل‌های صلح‌آمیز مطرح شود.

- پلولاریسم (کثرت‌گرایی) می‌تواند به یک انتخاب مذهبی هم بیانجامد. پلولاریسم و احترام برای مذاهب گوناگون چالش‌هایی را ایجاد می‌کند مبنی بر اینکه با تفاوت‌ها در فرهنگ و قومیت و مذهب چگونه برخورد کنیم. ما باید یاد بگیریم به روشی برای برخورد با این تفاوت‌ها دست پیدا کنیم.

ـ حقوق بشر و آزادی مذهب قسمت اساسی این بحث است و اینکه چطور اکثریت‌ها با اقلیت‌ها رفتار می‌کنند.

ـ حتی اگر فکر کنیم عده‌ای مشرکند باید به نحوه‌ء زندگی آنها احترام بگذاریم و با شکل مساوی با آنها رفتار کنیم.

ـ اکثریت مردم باید حقوق اقلیت‌ها را به لحاظ فرهنگی و مذهبی به رسمیت بشناسند. ما در نروژ حقوق اقلیت‌ها و نیز مسلمانان را به رسمیت شناخته و حتی حقوق اقتصادی را در اختیار آنها قرار داده‌ایم. در عین حال اقلیت‌ها نیز باید به اکثریت‌ها احترام بگذارند.

ـ آزادی مذهبی معنایش آزادی تغییر کردن است. ما انتظار داریم نیروهای مختلف تاثیر خود را بگذارند تا آزادی مذهب از این لحاظ رعایت شود.

ـ مذاهب هویت خود را از دست نمی‌دهند تا زمانی که دولت آزادی را ایجاد می‌کند و افراد بتوانند مذهب خودشان را داشته باشند.س

ـ اروپای سکولار شده در واقع استثنا است تا اینکه بخواهیم این روش را که در اروپا گسترش یافته رسم و رسوم دنیا بدانیم.س

- در اروپا کمتر سکولار است تا جایی که فکر می‌کنیم مذاهب هنوز بعد حیاتی زندگی افراد است و شکل محتوای زندگی مردم جهان را تشکیل می‌دهد.

ـ ما چالش‌های زیادی پیش‌رو داریم، از جمله کمبودها و فشار بر جوامع مسلمان که باعث شده عمیقاً درباره‌ء شیوه‌ء عملکرد و سیاست جهان مسلمانان با ناراحتی برخورد کنند. افرادی در جهان اسلام به سیاست غرب نگاه منفی دارند و بالعکس. عناصر و افرادی در هر دو طرف این کمبودها را افزایش داده و مبنایی برای خشونت شده است.

ـ من، به عنوان یک مسیحی، تجربیات مهمی را در همکاری با مرکز گفت‌وگوی تمدن‌ها درباره‌ء جوامع اسلامی به دست آورده‌ام. اینکه چه طور با مسلمانان رفتار کنیم و درباره‌ء آنها بدانیم. در عین حال بسیاری از بحث‌ها در جریان است که گفت‌وگوهای داخلی مذاهب در خود جوامع از این جمله است.

ـ دانش و درک بهتر، شیوه‌ء احساس متقابل را تغییر می‌دهد. افزایش دانش و درک متقابل تنها راه مقابله با تبعیض‌هاست و امیدوارم در این دو روز در تهران ایده‌ها و سیاست‌ها و عملکردهای متفاوت را پیدا کنیم که کمک کند عدم تحمل مذهبی در دنیا را کم کنیم.

سخنان رومانو پرودی، نخست وزیر پیشین ایتالیا، رییس کمیسیون اروپا، نماینده‌ء ویژه‌ی دبیرکل سازمان ملل در ائتلاف تمدن‌ها، و کمیسر عالی کمیسریای حقوق بشر سازمان ملل

ـ در همه جای دنیا اقلیت‌های دینی از خشونت در هراسن،د در حالی که همه سعی دارند وضعیت به گونه‌ای دیگری باشد... باید در این‌باره شفاف‌تر و بهتر عمل کرد.

ـ واقعا باید مومن باشیم و به ارزش‌های مشترک میان ادیان مختلف اعتقاد عملی داشته باشیم و به تفاوت‌هائی که میان ما وجود دارد احترام بگذاریم.

ـ در رسیدن به چنین مسیری قدرت‌های مذهبی باید مورد توجه قرار گیرند؛ این قدرت‌ها در تغییر نقش فعلی سیاست‌ و مذهب موثرند. باید ترس را از اقلیت‌ها بگیریم.

ـ آیت‌الله‌ها، ‌اسقف ‌های اعظم و دیگر سران مذهبی باید در این زمینه از توانایی‌های خود استفاده کنند.

ـ اگر نتوانیم از مناقشات مذهبی جلوگیری کنیم دیگر صلحی نخواهیم داشت؛ از این رو معتقدم باید نسل جوان را آموزش دهیم تا به تمامی ارزش‌های مختلف در ادیان گوناگون احترام بگذارند.

ـ ‌مذهب، اصلی اساسی در تمام ادیان است. نه فقط ما، بلکه در تمام دنیا می‌توانیم با توجه به نقش دین، به روندهای سیاسی کمک کنیم. در قرن گذشته و امروزه نبرد موجود در دنیا به خاطر نبود تفاهم و نداشتن درک سیاسی مشترک است. ما در مسیحیت باور دینی‌مان این است که مذهب می‌تواند در جامعه کمک کند تا به یکدیگر بپیوندیم.

ـ ارتباط بین سیاست و مذهب باید به گونه‌ای باشد که از روندهای خشن در مذهب جلوگیری شود و هم‌چنین سیاست نگاه افراطی به دین نداشته باشد.

ـ امروز، به زعم بنیادگرایان، نوعی بنیادگرایی شکل گرفته است که در آن خشونت دیده می‌شود؛ اما بنیادگرایی واقعی متشکل از ارزش‌هاست و نه به بردگی گرفتن جان انسان‌ها.

ـ (با اشاره به مدت حضورش در کمیسیون اروپایی و تلاش‌هایی که برای نزدیک‌تر کردن دیدگاه‌ها میان مذاهب مختلف صورت داده است: گروهی از مشاوران عالی را انتخاب کردیم که از کشورهای مختلف بودند برای این که بتوانیم به راه حلی برسیم مبنی بر این که چگونه می‌توان این مساله را در دنیای سیاست به ظهور رساند مبنی بر این که مذهب ضد سیاست نیست.

ـ سکولاریسم در منطقه‌ء مدیترانه همیشه با مسائلی که شاهد آن هستیم مرتبط بوده است.

در اين منطقه سکولاریسم همیشه در کنار استعمار و سنت ‌های استعماری رشد کرده است. ـ

ـ  امروز در میان مسیحیان و به ویژه گرایش ارتدوکس که اصولگرایی را در دستور کار دارند و درباره‌ سکولاریسم نظرات تاریخی دارند صحبت می‌شود و ما در میان آنان حرکت‌هایی را می‌بینیم که مشابه آن چیزی است که در دنیای اسلام به طور سنتی وجود دارد. ی

ـ ما در اتحادیه‌ء اروپا جمعیت بزرگی از مسلمانان را داریم و معتقدیم باید به یک دیالوگ و درک متقابل با آنان برسیم.

ـ این یک واقعیت است که بدون معنویت نمی‌توان در دنیای آینده زندگی کرد. البته تفاوت‌ها را درک می‌کنیم و به آن احترام می‌گذاریم و امیدواریم بتوانیم نه تنها در اروپا بلکه در منطقهء مدیترانه و آفریقا این فعالیت‌ها را گسترش دهیم. هم‌چنین سعی داریم مسالهء احترام گذاشتن به اختلاف‌های مذهبی را در نظام آموزشی بگنجانیم تا دانش‌آموزان درک صحیحی از بنیان‌های مذهبی داشته باشند.

ـ تمامی این پیشنهادات با تحلیل روابط میان مذهب وسیاست امکان پذیر می‌شود و واضح است که باید اقدامات فرهنگی و مذهبی خود را با درک صحیحی از رابطه‌ی سیاست با مذهب مرتبط کنیم.

ـ باید از مذهب، روحانیت و ارزش‌های معنوی برای صلح و نزدیکی ملل جهان استفاده کرد.

سخنان مری رابینسون، رییس جمهوری پیشین ایرلند و کمیسر عالی کمیسریای حقوق بشر سازمان ملل

ـ امیدوارم که این سمینار به لحاظ حضور گروهی از شخصیت‌های مذهبی و سیاسی جهان در آن راهبردی باشد و به توسعه روابط بین المللی منجر شود.

ـ (با مرور روند دو ساله‌ای که منجر به برگزاری این سمینار شد): مشترکات مذهبی و فرهنگی، حقوق بشر و کرامت انسانی اهداف این سمینار اند و انتظار می رود از سوی رهبران سیاسی و فرهنگی حاضر هم تاکید قرار گیرن.

ـ (با تاکید بر این که زمان آن فرا رسیده تا با هم بیشتر گفت‌وگو کنیم: گباید با عزم راسخ عمل کنیم تا توسعهء دموکراتیک را دامن بزنیم و من در اینجا از آقای خاتمی و آقای فردریک به خاطر تلاش هایی که در این زمینه داشته‌اند تشکر می کنم.

ـ (با اشاره به وضعیت اقلیت‌ها در کشورهای مختلف جهان): بايد بر لزوم کناره گذاشتن تفاوت ها تاکید کرد و خواستار آن شد که راهبردی اخلاقی در نظر گرفته شود.

ـ رهبران مذهبی باید نفرت و رفتارهایی که صلح را به هم می‌زند کنار بگذارند و توجه داشته باشند که در این مسیر مسایل مذهبی می‌تواند مورد سوءاستفاده قرار گیرد؛ لذا رهبران سیاسی و مذهبی جهان باید با علم به این مساله عمل کنند.

ـ (با تاکید بر لزوم حرکت در مسیر مشترکات): ما نيازمند زبان مشترکی هستيم که سهم موثری می تواند در برپایی صلح و رفع اختلافات داشته باشد.

ـ امروز دنیای ما نیاز مبرم به صلح دارد هر چند آلوده به خرافه و افراطی گری است.

ـ (با اشاره به سابقهء 60 سالهء تدوین منشور حقوق بشر سازمان ملل): ما خواستار اجرایی کردن این منشور و رفع موانع تحقق آن هستيم.

سخنان جورج سم‌پایو ـ نماینده‌ی عالی سازمان ملل در ائتلاف تمدن‌ها و رییس جمهوری پیشین پرتغال

ـ مهم‌ترین ثروت یک کشور، به جز ثروت‌های طبیعی و میزان توسعه یافتگی‌اش، مردم آن کشور هستند.

ـ معتقدم سطوح بالای تمدنی و مدنیت و آموزش در میان مردم ایران موجب می‌شود تا جامعه‌ای زیبا و غنی در منطقهء خاورمیانه به وجود آید.

ـ مدنیت بنیان اصلی جوامع را نشان می‌دهد... اهمیت موفقیت یک جامعه را مدنیت آن جامعه تشکیل می‌دهد چرا که مدنیت بیان موثر و مهمی از مفاهیم بشری است که مصادیق آن در میان تمام مردم دنیا مشترک است.

ـ اگر تفاوت‌ها میان ملل مختلف به لحاظ کلی به ویژه مذهب وجود نداشت، امروز اتحادی به نام ائتلاف تمدن‌ها شکل نمی‌گرفت. این اتحاد به دنبال نتایجی است؛ نتایجی که بتواند زندگی مردم عادی را تغییر دهد.

ـ (با بیان این که "میهمان‌نوازی" یکی از مصادیق مشارکت‌های جمعی است): این مصداق راهی برای برابر کردن یک غریزه با میزبان است. میهمان‌نوازی نماینده‌ی جهان شمول بودن در دنیای چند فرهنگی است.

ـ تکنولوژی‌های جدید، توسعه یافتگی و ‌جهانی شدن از مهم‌ترین مسائل امروز است اما نقش مجدد مذهب در دنیا و حتی در نظام‌های سکولار به موضوع مهمی تبدیل شده است.

ـ سکولاریسم مسوول جدایی مذهب از سیاست است. افراد در تمام مذاهب امروز از خدا صحبت می‌کنند و این انتظار که حرکت‌های مذهبی و سیاست‌های مبتنی بر مذهب تاثیرات‌شان کم شده است به طور واضحی اثبات شده که درست نیست.

ـ باید سوءظن میان سکولاریسم و مذهب از بین برود و تلاش‌ها برای از بین بردن قطبی شدن سکولاریسم و مذهب نیز از بین برود.

ـ بالا بردن آگاهی رهبران سیاسی درباره‌ی اهمیت و ماهیت حرکت‌های فعال اجتماعی که با رویکرد مذهبی عمل می‌کنند، هم‌چنین هدایت رهبران مذهبی به سمت فرآیندهای سیاسی و نیز بررسی فرصت‌ها برای پیشگیری از نزاع و حل و میانجی‌گیری مسائلی که میان رهبران سیاسی و مذهبی وجود دارد، سه جالشی است که باید به آن بپردازیم و ابتکار سازمان ملل در ایجاد محلی برای بحث و تبادل نظر دیدگاه‌های مختلف موقعیت کلیدی است تا این بحث‌ها به صورت محلی و منطقه‌یی انجام شود.

ـ بعد از 11 سپتامبر بسیاری از محققان غربی معتقدند بودند که تئوری جنگ تمدن‌ها دنیا را گرفته است و این الگو می‌تواند برای دنیا به کار گرفته شود و بین اسلام و غرب قطبیت ایجاد کردند؛ اما امروز به این نتیجه رسیده‌ایم که نپذیرفتن دیگران و افراط‌گرایی میان مسلمان و نیز غرب به یک الگو تبدیل نشده است بلکه این مساله نگرانی‌هایی را ایجاد می‌کند که باید برای حل آن بیش‌تر گفت‌وگو شود.

ـ حقوق بشر اساسی مبتنی بر اعتقادات مشترک ماست و این سوال که چگونه می‌توان با وجود تفاوت‌های فرهنگی و مذهبی در دنیایی که در حال جهانی شدن است با یکدیگر زندگی کرد؟ این مساله‌ای است که ما باید در این گفت‌وگوها و رفت و آمدها به راه حلی برای آن دست یابیم چرا که گسل‌های فرهنگی و مذهبی هر روز بیش‌تر از گذشته ما را از یکدیگر جدا می‌کند.

سخنان کوفی عنان، دبیر کل پیشين سازمان ملل متحد

- (با یادآوری طرح موضوع گفت‌وگوی تمدن‌ها در زمان دبیرکلی‌اش در سازمان ملل و اشاره به میز هیات رییسه‌ سمینار): حضور افراد دارای فرهنگ و تمدن‌های مختلف در اينجا حائز اهمیت است و این میز می‌تواند مثال خوبی باشد از آنچه که ما در بحث گفت‌وگوی فرهنگ‌ها و تمدن‌ها خواهان اجرایی شدن آن هستیم.

 ب ـ (با اشاره به ویژگی‌های دنیای معاصر از بعد تنوع فرهنگی و مذهبی): نقش مذهب در از بین بردن نگرانی ‌های جهان معاصر و ایجاد اعتماد بسیار مهم است و ما باید نسبت به آن اقدام کنیم.

ـ مشکل جهان معاصر نه مشکل اعتقادات مذهبی بلکه مشکل شیوه‌ء رفتارها است... تورات، قرآن یا انجیل نیستند که به افراد افراطی می‌گویند نسبت به اقدامات افراطی اقدام کنند یا به سیاست‌مداران فرصت‌طلب می‌گویند برای اینکه رای بیاورند حرف‌های غیر مذهبی بزنند. مشکل مذهب نیست بلکه پیروان مذهبی است که باعث می‌شود صداهای افراطی از مذهبیون و سیاستمداران شنیده شود.

- (بـ (با تأکید بر لزوم پیشگام شدن مقامات و مسوولان مذهبی و سیاسی کشورهای مختلف در محکوم کردن خشونتی که جهان امروز از آن رنج می‌برد): ما مسوولیت داریم زیرا فضای فرهنگی و سیاسی جامعه را شکل می‌دهیم؛ لذا باید آماده باشیم که تصاویر اشتباه که باعث تبعیض و خشونت می‌شود را از بین ببریم.

ـ کشتارهای جمعی از کشتن یک فرد شروع می‌شود ... باید حتی در برابر کشته شدن یک فرد نیز حساس بود.ب

(با تاکید بر لزوم شناختن پل‌های ارتباطی و نقش جوانان): ما باید به آنها فرصت واقعی بدهیم تا نظام جهانی را ببینند.

(با تاکید بر لزوم برخورداری جهان معاصر از محاسن آزادی بیان، و اشاره به نقش رسانه‌ها در این زمینه): رسانه‌ها باید بدانند که کلماتی که آنها به کار می‌برند هم می‌تواند مروج صلح باشد و هم خشونت ایجاد کند؛ پس مهم است که بدانیم چه طور کلمات را به کار می‌بریم.

ـ آزادی بیان مسوولیت‌هایی به دنبال می‌آورد که باید با حساسیت این موارد را در نظر بگیریم تا باعث ارتباط بین جوامع شود.

- اميدوارم سمینار «دین در دنیای جدید» بتواند در رفع نزاع‌ها و افزایش تفاهمات ابتکار عمل را به دست گیرد.ی

برای خواندن کل گزارش به سايت «باران» مراجعه کنيد، در لينک زير:

http://baran.org.ir/?sn=news&pt=full&id=1828

https://newsecul.ipower.com/

بازگشت به خانه